... om een lang verhaal nog korter te maken: agenda's naast elkaar gelegd en 7 tot 22 oktober konden we alledrie vrij krijgen (oorspronkelijk zou ook haar Canadese vriendin meegaan, maar voor haar werd het toch te duur allemaal). Via de onvolprezen app Skyscanner klikten we de goedkoopste vlucht bij elkaar, die niet bepaald rechtstreeks gaat. Rechtstreekse vluchten duren 12 uur, maar kosten ruim twee keer zoveel als wat wij hebben gedaan: met Delta via de Verenigde Staten. Heen via Parijs en Atlanta, terug via New York. Dan ben je maar liefst 28 uur onderweg, maar gelukkig houden we allebei wel van avontuur!
Maandag 7 oktober was het zo ver. Nadat we allebei op zondagavond nog hadden gewerkt (gelukkig niet tot sluit) was het een korte nacht, om 5 uur 's nachts meldde ik me bij het huis van mijn vriendin, wiens oom ons per automobiel naar Schiphol zou brengen. We konden overal lekker vlot doorheen, ingecheckt en wel en zonder ruimbagage. Vanuit het vliegtuig naar Parijs zagen we de zon opkomen.
Nog vóór 10 uur waren we in Parijs. De luchthaven Charles de Gaulle is enorm met diverse terminals en pendelbussen en peoplemoverts. We hadden een overstap van vier uur, waarna we mochten plaatsnemen in zo'n joekel van een Airbus A380 voor de vlucht naar Atlanta. Een vlucht van negen uur in een comfortabel vliegtuig. In de Verenigde Staten moet je ook als je er alleen maar voor een overstap bent door de strenge douane, met papieren, vingerafdrukken en foto's en de hele reutemeteut. Omdat er maar drie balies open waren voor een heel leegstromend vliegtuig hebben we ruim een uur in de rij moeten staan voor we erdoor konden en streng werden bekeken door de Officer van dienst. Daarna door nog strengere bagagecontrole en na een verdiend glas bier weer verder, het volgende vliegtuig in, van Atlanta naar São Paulo.
Het is altijd prachtig om naar de lichtjes op de grond te kijken. Het was intussen tien uur 's avonds, in Nederland vier uur 's nachts.
Om 8 uur 's ochtends kwamen we dan eindelijk aan in São Paulo. We konden vlotter dan in Atlanta door de douane en dan naar buiten! We voelden meteen dat de lucht vochtiger is dan in Nederland. En de temperatuur was aangenaam, ondanks dat het niet zo'n heel mooi weer was. Na een pendelbus stapten we over op lijn 13 van de CPTM, zeg maar de S-Bahn van São Paulo. São Paulo heeft ook een metro, dat relatief klein is voor zo'n enorme stad, maar dat in de spits wel gigantisch druk is. De metro heeft vijf lijnen (1 t/m 5), de CPTM heeft zeven lijnen (7 t/m 13, waarbij nummer 6 is vrijgehouden voor een nieuwe metrolijn) en ze vormen een samenhangend netwerk waarop dezelfde kaartjes geldig zijn. Voor tussen de R$ 4.- en R$ 4.30 (iets minder dan een euro) kom je erin en mag je doorreizen tot je de poortjes weer verlaat. Dagkaarten zijn er niet, weekkaarten alleen in de vorm van een pasje en niet voor buitenlandse toeristen beschikbaar, dus je moet steeds nieuwe kaartjes kopen, maar het kost toch allemaal niks.
Op station Brás, aan de rand van het oude centrum van São Paulo, stapten we over van de CPTM op de metro, waar we dit uitzicht konden vastleggen:
Ons hotel lag ten zuiden van het centrum, nabij de boulevard Avenida Paulista. We kwamen daar wel onze eerste horde tegen: er wordt niet veel Engels gesproken. Nou had ik wel iets basiskennis Portugees, maar de uitspraak in Brazilië is op erg veel punten verschillend. De communicatie met de receptionist kostte dus nogal wat handen en voetenwerk.
Na het broodnodige opfrissen gingen we het oude centrum verkennen. Er zijn relatief weinig echt oude gebouwen omdat er veel is vervallen en gesloopt en vervangen door nieuwere gebouwen. Tel daarbij op dat São Paulo de grootste stad van het zuidelijk halfrond is (12 miljoen inwoners) dat pas in de laatste 150 jaar zo groot gegroeid is. Het is nogal chaotisch maar dat heeft ergens ook weer charme.
Tijdens het wandelen kwamen we langs één van de drie grote busstations van São Paulo, Terminal Bandeira midden in het centrum.
Aan de oostkant van het centrum heb je nog Terminal Parque Dom Pedro II, en ten noorden ligt Tietê, één van de grootste busstation ter wereld van waar uit langeafstandsbussen vertrekken. Daar kom ik later nog op terug.
Busstation Bandeira ligt in een kleine vallei, Anhangabaú, die het oude centrum in twee helften deelt. In de oostelijke helft vinden we de kathedraal Sé, aan een groot plein waar wel erg veel zwervers te vinden zijn. Hand op je tas houden! Ons is niks gebeurd, maar het is verstandig om je geld niet op één plek in je bagage te hebben.
We eindigden onze wandeling op een rooftop-bar voor een kop koffie en een uitzicht. São Paulo heeft 18.000 gebouwen die hoger dan 15 etages zijn. Hoogbouw zie je in haast elke wijk.
Het werd al bijtijds donker, rond 18 uur. We gingen naar ons hotel, waar mijn vriendin een beetje ging rusten, terwijl mijn vriend dicht in de buurt bleek te zijn. Moe en een beetje zenuwachtig besloot ik toch met hem af te spreken. Het was de eerste keer dat we elkaar in het echt zagen, en het was meteen een klik. Samen wandelden we over de bruisende Avenida Paulista en hebben we coxinhas gegeten, een soort gefrituurde deeghapjes in de vorm van een druppel, die met van alles gevuld kunnen zijn. Lekker!
De volgende dag gingen mijn vriendin en ik de buurten rondom het centrum verkennen. Eerst wat bussen op de Avenida Paulista:
Eén van de vele grote wegen in de stad, hier in de wijk Liberdade.
Omdat de metro zo enorm druk kan zijn, staan er hekjes op veel perrons, zoals we hier zien op station Consolação aan lijn 2. De wachtruimte tussen de hekjes is net iets smaller dan de deuren, die precies hier uitkomen. Uitstappende reizigers lopen direct naar links of rechts langs de hekjes, zodat de stromen niet met elkaar botsen. Zo is de theorie tenminste. Mensen wachten hier niet netjes tot iedereen is uitgestapt. Zeker op beginpunten is het haast knokken om een stoel.
Aan de Avenida Paulista vonden we weer een mooie rooftopbar met een schitterend uitzicht over de boulevard en de stad.
Op dag 3 besloten we een random trein te pakken naar een random buitenwijk. We hadden op de kaart een plekje gevonden dat een beetje in de natuur moest liggen nabij een meer, het dorp Ribeirão Pires. We reisden aldus naar CPTM-station Brás, waar we lijn 10 namen die zo'n beetje elke 10 minuten rijdt. Een dienstregeling is er niet, maar de treinen rijden vaak genoeg. Ribeirão Pires is een half uurtje treinen, ligt nét buiten São Paulo en heeft een schattig stationnetje.
Wat we hier in vredesnaam te zoeken hadden? Gewoon zien hoe normale mensen wonen! Het dorp is erg heuvelachtig, goed voor de beenspieren.
Na een goede wandeling konden we op een leuk terrasje in het centrum een avondmaaltijd scoren. Natuurlijk weer met het nodige aanwijswerk op de menukaart. We hadden elke dag een verrassingsmenu, want we kozen expres voor dingen die ons niet bekend voorkwamen, maar wat het dan wél was.. zie maar wat er verschijnt! We weigerden ook Heineken of Amstel te drinken, dat is daar in overvloed te krijgen maar dat hebben we natuurlijk thuis ook.
Dit hekwerk is de spoorwegovergang bij het station. Links zie je een rolhek dat redelijk snel sluit. Door het draaihek rechts kun je de overweg wel altijd nog verlaten.
We hadden de zon nog niet zo heel veel gezien. Op dag 4 was het dan eindelijk prachtig weer en 30 graden. Onze wegen scheidden zich: mijn vriendin ging per langeafstandsbus naar onze volgende bestemming: de kustplaats São Sebastião. Ik bleef nog een dag langer in São Paulo om mijn vriend 's avonds nog een keer te kunnen ontmoeten.
We haalden een ontbijt in het winkelcentrum op de Avenida Paulista, hier bij dag- en zonlicht:
Er wordt niet superveel gefietst in São Paulo, maar de lokale regering probeert het fietsen wel te stimuleren om de verkeersdruk tegen te gaan. Anders dan bij ons zien we hier vrije fietspaden vooral in het midden van de weg liggen. Goed uitkijken!
Vrije busbanen zie je ook vaak in het midden liggen, met haltes op eilandperrons. Toch rijden de bussen altijd rechts en hebben ze dus ook deuren aan de linkerzijde! Kijk bijvoorbeeld nog maar eens goed naar de foto van busstation Bandeiras hierboven.
Nadat we elk onze eigen weg waren gegaan ging ik wat pretrondjes maken. Voor de oriëntatie is het handig om urbanrail.net even in een apart tabje te openen.
Station Sé is een groot overstapstation tussen de metrolijnen 1 en 3, midden in het centrum bij de kathedraal. Het was van het begin al gebouwd met perrons volgens de Spaanse methode, en dat is tegenwoordig hard nodig ook.
Ik reisde naar station Luz, waar ik na een rondje wandelen door het park met de CPTM-trein mee ging. Het is by far het mooiste station van São Paulo, geheel opgebouwd uit stenen die vanuit Engeland hierheen zijn verscheept. De CPTM-lijnen 7 en 11 eindigen hier vanuit het westen respectievelijk het oosten, en een paar keer per dag rijdt de vliegveldlijn 13 als expresslijn ook hier naartoe. Ook hier alleen statische bewegwijzering, treinaanwijzers zijn er niet. Je moet dus goed de bordjes lezen.
Érg opvallend in CPTM-treinen zijn de vele verkopers aan boord. Bij elk station stappen er weer wat af en nieuwe in, die de meest random troep al brallend proberen te verkopen, hoe druk en volgepakt de trein ook is. Chocolaatjes, snoep, selfiesticks, opladers, koud water, je kunt het zo gek niet bedenken en hoe ze er aan komen al helemaal niet. Ook al heb je wel zin in een flesje koud water, beter koop je het niet.
En als het geen verkoper is, dan heb je wel een zwerver, die er vaak helemaal niet zo rampzalig uitzien als bij ons, maar die rondlopen met kleine papiertjes die ze zelfs gewoon op je knie neerleggen met een sneu verhaaltje erop. Dan lopen ze weer terug om diezelfde papiertjes weer op te halen, waarbij sommige mensen dan ook een briefje van 2 real er bij teruggeven.
Ik nam lijn 7 en daarna 8 in westelijke richting, waarbij je soms langs huisjes komt waarvan je je afvraagt hoe mensen hier in hemelsnaam kunnen wonen.
Op Osasco stapte ik weer over op lijn 9 naar het zuiden, langs de Rio Pinheiros, door de zakenwijk Morumbi, zoals hier te zien op station Santo Amaro.
Santo Amaro is een overstapstation op metrolijn 5. De treinen zien er van de buitenkant erg modern uit, van binnen valt dat nogal tegen.
Terug in het oosten van de stad wilde ik monoraillijn 15 uitproberen. Ik weet niet helemaal precies waarom metrolijn 2 niet gewoon is doorgetrokken naar het oosten, een monorail zal wel goedkoper zijn. Op station Vila Prudente heb je weer een uitzicht:
De lijn is nog in uitbouw, op de richtingaanwijzers is duidelijk te zien dat de lijn nog verder moet gaan lopen.
Uitzicht op overstapstation Tamanduateí.
Op station Brás was intussen de avondspits begonnen.
Deze stoel is voor dikke mensen. Ja, echt, geen grapje.
In de avond volgde een romantische parkwandeling door het Parque Ibirapuera bij maanlicht...
Dag 5! Ik reisde mijn vriendin achterna en ging naar de kustplaats São Sebastião. Even een gauw prutskaartje:
We hadden op busstation Tietê twee dagen eerder al kaartjes gekocht bij een Engels sprekende lokettist (dat is even het vermelden waard)
Had ik al gezegd dat dit niet zomaar een busstation is? Het is enorm.
Behalve de CPTM zijn er geen gewone treinen. Verreweg het meeste interlokale vervoer vindt plaats per langeafstandsbus, voor een heel schappelijke prijs. Busstation Tietê heeft meer dan 80 perrons.
Het busstation ligt vlak bij de snelweg, je rijdt makkelijk de stad uit. De bus heeft comfortabele stoelen en meestal werkende wifi aan boord, prettig voor een drie uur durende rit. Na São José dos Campos gingen we rechtsaf een B-weg op en hielden even halt bij een random tankstationnetje waar de passagiers even konden uitstappen om proviand in te slaan, te roken of zoals ik gewoon even de benen te strekken.
São Paulo ligt op een hoogvlakte op zo'n 700 meter boven zeeniveau. En vlak voor de kust ga je al die 700 meter naar beneden door een ruiger wordend landschap. Schitterend.
Nadat mijn vriendin me had opgehaald op het busstation van São Sebastião en we naar het hostel waren geweest, gingen we naar het strand. Aan de overkant ligt het eiland Ilhabela, en de maan komt op. Ik wist het wel: dit moest het paradijs zijn.
De volgende dag gingen we met drie andere meiden die we hadden leren kennen in het hostel naar een strand. Eén meisje kwam uit Japan, en de andere twee uit São Paulo waarvan er een zelfs Engels kon. Zij wisten een schitterend strand, waarvoor we wel even een half uurtje met de bus moesten.
Hier zien we een lokale bus van binnen. In elke niet-langeafstandsbus kom je na de chauffeur een draaihekje tegen, die de chauffeur kan bedienen. Als je bij de chauffeur hebt betaald, het tarief staat meestal op een bordje achter de voorruit, mag je door het hekje lopen of krijg je een pas aangereikt die je voor de kaartlezer moet houden en teruggeven. Bij lange lijnen met meerdere tarieven krijg je een uitstapkaart mee en zijn er ook draaihekjes bij de achterdeur. De draaihekjes zijn smal, en als je wat dikker bent, of zoals wij, veel bagage meehebt, dan is het echt een kriem om er doorheen te komen.
Niet slecht, he?
En ook de volgende dag hebben we ons uitstekelbaars vermaakt op het strand van Ilhabela, waar we per gratis veerboot naartoe konden.
Niet al te lang echter. Het was intussen dag 7 en wij zouden doorreizen naar onze volgende bestemming: de kustplaats Ubatuba. We namen afscheid van de locals en namen de bus van het strand naar de veerterminal. Gelukkig hangt er een dienstregeling! Alleen, veel wijzer word je er niet van.
Ubatuba is niet vreselijk ver, maar op de lokale wegen mag zelden harder dan 60 worden gereden en liggen er veel drempels. De rit nam de hele verdere middag in beslag. In Ubatuba zochten we een hostel en gingen we wat eten en rondlopen in het centrum. Op een markt raakten we in gesprek met een koopman die wel wist waar één van de beste surfstranden ter wereld lag, zoals we al hadden gelezen in de Lonely Planet. Dus wij gingen zodoende de volgende dag per bus naar Itamambuca, om een uur surfles te krijgen van één van de kampioenen van Brazilië, Suelen Naraisa.
Haar instructeurs spraken slechts een paar woordjes Engels dus het was moeilijk om te begrijpen wat we moesten doen, maar het is me toch echt gelukt om op een golf naar het strand te sjezen, staand op een surfplank! Wát een ervaring :D
Net zo snel sjezen we door de dagen heen. Op dag 9 reisden we weer terug het binnenland in naar de plaats Itatiáia. Dat moest met een overstap in Taubaté en Lorena, waar we om 15 uur moesten zijn volgens de receptioniste in het hostel, om de laatste bus naar Itatiáia te halen.
Busstation Taubaté. Op elk busstation moesten we apart kaartjes halen, in het Portugees, dat ons gelukkig steeds beter af ging, zolang ze maar niet terugpraten.
Het landschap tussen Taubaté en Lorena, inclusief fietser op de snelweg. Wattes? Ja, dat kan en mag hier gewoon :')
Om 15:30 kwamen we aan in Lorena. We geloofden nooit dat de laatste bus naar Itatiáia al om 15 uur zou gaan, zeker niet omdat dat gewoon langs de doorgaande snelweg van São Paulo naar Rio de Janeiro ligt. Maar toch vroeg de lokettist: 'Hoje?' Vandaag nog? Sim.. En helaas. We hadden alleen ons hostel al geboekt, dus dat werd óf weer afbellen en een hostel in Lorena zoeken, óf een taxi nemen. Aangezien we wel de volgende dag de hele dag wilden gaan wandelen en de dagen begonnen te tellen, besloten we voor de taxi te gaan, die de 65 kilometer voor 250 real wilde doen. Dat vonden we schappelijk.
Itatiáia, nieuw hotel, nieuw uitzicht. We waren de eerste nacht vermoedelijk de enige gasten, het was duidelijk nog geen hoogseizoen.
De volgende dag gingen we bijtijds uit de veren om het Nationaal Park Itatiáia te bezoeken. Het is het oudste nationale park in Brazilië, en bestaat uit een landschap dat steeds heuvelachtiger wordt tot bergen aan toe, met de hoogste piek op ruim 2500 meter hoogte. Als gewone bezoeker mag je het eerste stuk betreden dat uit de hoofdweg bestaat die stijgt naar een hoogte van 1100 meter over een afstand van 9 kilometer. Langs die hoofdweg zijn wat uitzichtpunten, een bezoekerscentrum met museumpje, en aan het einde prachtige watervallen. Daarna begint het tweede, hoge stuk, waar je alleen na aanmelding heen mag en bestaat uit ruig berglandschap.
We hebben de meest schitterende flora en fauna gezien. We hebben geen tarantula's en apen gezien (die zijn er wel), maar wel toekans en slangen! Gelukkig zijn de slangen net zo bang voor jou als jij voor hen, ze schoten altijd weg.
De volgende dag, dag 12, gingen mijn vriendin en ik weer elk onze eigen weg. Mijn vriendin ging door naar Rio de Janeiro, maar ik ging terug naar São Paulo om mijn vriend weer te kunnen zien.
Wandelend van het hotel naar het busstation van Itatiáia passeer je de spoorlijn van São Paulo naar Rio de Janeiro, waar hier een stukje dubbelspoor is. Ik heb er wel goederentreinen zien rijden, in de verte staat ook iets van een plat wagonnetje.
Met weer wat pijn en moeite kon ik een kaartje naar São Paulo kopen. Hier is de bus tijdens een half uur pauze in Guaratinguetá, halverwege.
En iets na het middaguur kwam ik weer aan op São Paulo - Tietê.
Met de metro ging ik naar de stad.
Metrolijn 4 is gloednieuw en wel de beste lijn van de stad met prettige, automatisch rijdende treinen.
Handig: er wordt niet alleen op de seconde afgeteld tot de volgende trein, maar ook aangegeven hoe druk het in elke wagon is.
Merk hier trouwens ook het verschil op tussen Braziliaans en Portugees: 'trein' is in Portugal 'comboio', maar hier 'trem'. Mijn reisgenoot die totaal niks met OV heeft en het liefst alles loopt, had het dus bij zowel treinen als metro's erover dat we met de tram gingen, weet zij veel
Ditmaal hadden we een hostel gekozen in de wijk Vila Madalena, nabij het eindpunt van lijn 2. Station Sumaré, onderweg, ligt deels bovengronds in een kleine vallei.
Na het hostel-regelwerk ging ik weer op verkenning. Station Julio Prestes ligt vlak naast station Luz en wordt apart bediend door de CPTM. Ook een fraai station, helaas wel nogal donker.
Avondstemming in Belém.
Niet alleen de metro is loeidruk, op de weg kunnen ze er ook wat van, zoals hier te zien in het centrum.
Buss0n!
De Rua 25 de Março scheen een leuke winkelstraat te zijn. Ik vond het er eigenlijk een beetje groezelig. Hand weer letterlijk op de knip!
De laatste dag was een zondag. En op zondag is de normaal zo drukke Avenida Paulista afgesloten voor verkeer! Er is dan van alles te doen op straat, vooral veel straatartiesten, sambabands en muzikanten. Na een lunch en een ijsje stonden mijn reisgenoot, mijn vriend en ik nog even te genieten van een optreden van Lílian Jardim, een artieste die hier is ontdekt, en ondanks dat ze nu vrij bekend is nog steeds regelmatig op de Paulista komt optreden. We hebben als herinnering een CD'tje van haar gekocht.
Helaas werd het tijd om afscheid te moeten nemen van Brazilië. Het viel me zwaar mijn vriend te moeten achterlaten, maar er was weinig keus. Ons vliegtuig vertrok om 21:30, tegen 18 uur vertrokken we naar het vliegveld. We moesten wel een paar keer overstappen met de CPTM, en door het gebrek aan treinaanwijzers begonnen we op een gegeven moment toch behoorlijk nerveus te worden of we wel op tijd op het vliegveld zouden zijn. Met een hoop rennen en vliegen hebben we uiteindelijk het vliegtuig wel gehaald, al gingen we wel als één van de laatsten aan boord.
Na een nachtvlucht van maar liefst 9,5 uur landden we om 6 uur 's ochtends in New York JFK. De customs door ging nu ietsje sneller dan heen in Atlanta. Omdat we tien uur de tijd hadden hebben we onze bagage op het vliegveld achtergelaten en zijn we naar de stad gegaan. Vanaf JFK rijdt een peoplemover naar metro- en treinstation Jamaica, vanwaar je naar de stad kunt met de Long Island Rail Road.
Geen Mind the gap, maar Watch the gap.
In een recordtempo wandelden we maar liefst 15 kilometer door Manhattan, vanaf Penn Station naar Times Square, Central Park..
...de East River...
...en het Empire States Building weer naar Penn Station.
Voor wat het waard is door zo'n kort verblijf lijkt New York me wel een ontzettend leuke stad, veel vriendelijker en toegankelijker dan ik had voorgesteld. Daar moet ik nog eens een keer heen!
Om 16:30 vertrok alleen toch echt onze laatste vliegmachien, van New York naar Amsterdam.
Dag New York!
Dag 'Murica!
En zo was het dinsdag 22 oktober, 5:30 's ochtends op een koud en leeg Schiphol...
Ik zeg het elke keer, maar dit was de reis van mijn leven. Zo veel ervaringen en indrukken die ze me nooit meer afpakken. Brazilië klinkt eng en ver weg, maar het is helemaal niet onmogelijk. De mensen zijn erg vriendelijk, en ondanks dat je elkaars taal niet spreekt doen ze er wel alles aan om je te helpen.
En mijn vriend? Die komt volgend jaar hierheen en dan ga ik hem Europa laten zien :Y
Wij danken U weer voor de aandacht!
