Het vorige reisverslag waarin ik naar de Franse en Italiaanse Alpen toe ging is hier te vinden.
Ik beloof je een mirakel.
(Brussel-Noord)
Eind 2021 werd bekend dat Nederland een nieuwe veerverbinding rijk zou worden: Holland Norway Lines zou een verbinding gaan uitbaten vanuit de Eemshaven naar Kristiansand in Noorwegen. Een idee waar best wel wat vraag naar was in Nederland (en daarbuiten) want binnen de kortste keren waren de eerste overtochten in 2022 in een mum van tijd volgeboekt. In 2023 wilde ik de boot eens nemen en eind 2022 hakte ik de knoop door. Een weekje Noorwegen en per trein terug is het plan, om ein-de-lijk eens voor het eerst het enige nog stukje spoor in Nederland te kunnen doen dat ik nog nooit gedaan heb per reguliere passagierstrein: naar de Eemshaven.
Plot-twist: in maart moest ik in de (sociale) media vernemen dat de veerboot vanaf 22 april niet meer vanuit de Eemshaven zou gaan vertrekken, maar vanuit Cuxhaven in Duitsland, waardoor ik op het moment van schrijven nog steeds niet naar Eemshaven ben geweest per trein (wel per bus overigens, want vroeger had je een shuttlebus van Groningen naar Eemshaven met aansluiting op de veerboot naar Borkum die je gratis kon gebruiken op vertoon van je studenten-OV). De reden: "we hebben geen plaats in Eemshaven", of zoiets. Een paar weken na deze tocht meert de boot niet meer af of aan in Cuxhaven, maar in Emden, wat wat dichter bij Eemshaven ligt, maar daar heb ik weinig aan gehad.
De route die ik in dit deel beschrijf is deze:
Cuxhaven, 
Kristiansand, Stavanger, Bergen, Myrdal, Flåm, Oslo.Vrijdag 21 april, dag -1
Sinds ik las dat de boot niet vanaf Eemshaven zou vertrekken maar vanaf Cuxhaven, wist ik al dat ik niet op zaterdagochtend vanuit huis vertrekken kon en op tijd aankomen aan de veerhaven met het OV. Cuxhaven ligt daar gewoon te ver weg voor, of het is gewoon de aansluiting tussen de eerste trein van de dag op de IC Berlijn van meer dan anderhalf uur op Amsterdam Centraal dat awkward is...
Ik moest de dag van tevoren direct na het werk richting Duitsland, daar overnachten en meteen zaterdagochtend vroeg op pad richting het noorden. Ik kon nog net aan met weekend vrij naar de grens toe (weliswaar met omchecken in Overveen) maar minder mazzel had ik met het weer: de lucht zag er grijs en donker uit en er was bliksem te horen. Bij het binnenrollen van Haarlem kwam de onheilspellende omroep binnen: we rijden niet verder dan Haarlem “wegens gedonder van welke aard dan ook” tussen Haarlem en Amsterdam. Bij mij gaan de alarmbellen af: het aantal mogelijkheden om in Duitsland te komen loopt stilaan af en in Duitsland is er ook “gedonder”: in de ochtend is er gestaakt tot 13:00 en of het verkeer ook echt weer normaal rijdt kan ik niet inschatten en er zijn werkzaamheden tussen Emmerich en Oberhausen waardoor er een rit per treinvervangende bus op het menu staat van meer dan twee uur…
1. Met alle treinen die uitvallen tussen Haarlem en Amsterdam is bus 300 de reddende engel. Ik moet er wel voor tolereren dat de bus geld kost en dat de brug open staat in Haarlem waardoor we vertraging oplopen, maar ik kan alsnog, met wat mazzel, een trein eerder halen op Schiphol die richting Venlo rijdt.
Op dit moment overweeg ik nog via Venlo te gaan, maar ik heb besloten om in Utrecht over te stappen op een intercity naar Arnhem om toch maar te gaan voor de ‘veilige’ treinvervangende bus naar Oberhausen. Het punt is: hoewel ik nu 37 minuten overstap heb op de laatste RE 13 van de dag, zijn de vorige drie treinen op RE 13 uitgevallen om welke reden dan ook en de aansluitingen in Viersen en Mönchengladbach zijn toch te krap om nuttig te zijn als je je bedenkt dat dat ook allemaal de laatste treinen van de dag zijn.
Ik heb bij Blablacar wat notificaties aan staan voor ritten die aangemeld worden naar Essen en ik krijg zowaar een melding van een rit van Venlo naar Essen, dus als op de een of andere manier alles alsnog naar de getver gaat (bijvoorbeeld dat ik de laatste SEV voor RE 19 alsnog mis) heb ik dat tenminste nog als laatste redmiddel. Mijn verblijf heeft een self check-in.
2. Met een vertraging van een kwartier kom ik dan aan in Arnhem en ben ik op tijd voor de SEV RE 13 die helaas gereden wordt met een gewone stadsbus met harde stoeltjes. Tja, ze moeten toch fietsen mee kunnen nemen en in dat geval zijn touringcars niet handig… SEV moet aanvoelen als een straf voor de reiziger en om twee uur op het ‘strafbankje’ te zitten is dan ook de ultieme bestraffing voor het gepland uitvallen van alle treinen.
3. Er zijn echt twee fietsen in de bus gekomen, dus de keuze voor de streekbus was terecht vanuit een vervoersperspectief. Hier passeren we een bus die naar Arnhem toe rijdt.
4. We bereiken Emmerich met +18 en uiteindelijk komen we nog ‘op tijd’ genoeg aan de westzijde van Oberhausen Hbf aan om de laatste S3 van 21 april te halen, die op dat moment aan een uurdienst is begonnen. Terwijl ik naar de S3 loop, kom ik een klein legertje rennende jonge Nederlanders tegen (op schoolreis of zo?) dat wanhopig op zoek is naar de treinvervangende bus naar Arnhem. Ik hoop voor ze dat ze die alsnog hebben weten te halen omdat na de bus waar ik mee kwam er volgens mij niks meer reed naar Nederland toe.
5. Ik verneem dat er een storing is geweest rond Essen West, waar ik naartoe moet, waardoor vorige S3’s flinke vertragingen hebben opgelopen, maar wij vertrekken op tijd, rijden geruime tijd op tijd, tot Essen-Frohnhausen. Met nog één halte te gaan geeft de reizigersinformatie plots een ogenschijnlijk willekeurige +30 aan en we vertrekken ook effectief niet na een paar minuten. Personen op het spoor, luidt het, net als een uur geleden. Maar waarom dan? Hoe dan ook, mijn verblijf ligt niet bijster veel verder weg dan wanneer ik vanuit Essen West zou zijn vertrokken, dus ik besluit om die half uur niet af te wachten en maar gewoon te gaan wandelen. Het gare is ook nog: de volgende ochtend zijn er nog steeds vertragingen op die lijn wegens “unauthorised people on line”.
Zaterdag, 22 april, vaartijd
6. Essen West heeft betere tijden meegemaakt. Nu kun je het met wat optimisme een ‘natuurstation’ noemen.
Er is gelukkig een S-Bahn die me wederom ‘op tijd genoeg’ afzet op Essen Hbf, zodat ik mijn IC 2212 kan halen die naar Bremen Hbf en verder naar Ostseebad Binz rijdt. In Essen staat die IC aangekondigd met +15 maar dat zal nog oplopen tot +20. Er wordt omgeroepen dat we Münster bereiken met +5 en dat klinkt nogal onwaarschijnlijk met her en der wat vertragingszones. Toch komen we wonderbaarlijk genoeg op tijd aan op Bremen Hbf en kan ik met gemak binnen 12 minuten de RE 9 naar Bremerhaven halen en nadien RB 33 naar Cuxhaven.
7. Links de (helaas een diesel)Lint die me naar hier gebracht heeft, rechts een trein die later naar Hamburg zou vertrekken.
8. Het is half één, om half vier vertrekt de veerboot, maar de check-in sluit een uur voor vertrek. Een half uur voor sluiting aanwezig zijn is meer dan voldoende, dus kan ik nog even het stadje verkennen. Het is wel een prima kalm stadje met een niet heel erg bijzonder oud centrumpje, maar Cuxhaven heeft een haven en een maritieme geschiedenis en dat maakt het bijzonderder.
9. Even de kaaien afstruinen. Vanaf hier op de Helgoländer kai kun je niet op de Lübbertkai komen, waar je wel zijn moet als je de veerboot wil nemen. Van het treinstation naar de haven is het iets meer dan een kwartier lopen, maar vandaag de dag is die informatie toch zinloos omdat de veerboten vanaf 1 juni vanuit Emden vertrekken. Ik heb de ‘pech’ gehad dat ik in zo’n overgangsperiode zat waarbij het bedrijf moest afwijken naar Cuxhaven. Enfin: op de achtergrond is de boot te zien die ik zo ga nemen.
Onderweg naar de boot ga ik op zoek naar een [i/]Backfisch-Brötchen[/i]. Hoe dichter je bij de veerboot komt, hoe goedkoper die broodjes worden, gek genoeg…
10. Daar is het HNL-schip. Het personeel is grotendeels Nederlands. Het inchecken was rechttoe rechtaan. Ik heb telefonisch nagevraagd over een vergoeding voor de onvoorziene extra overnachting die ik nu moet maken (daarbij: om welke reden dan ook ontving ik geen officiële aankondigingsmail hierover) en uiteindelijk vond ik het prima dat ik de kosten voor het ontbijt teruggestort kreeg en dat ik een voucher zou krijgen t.w.v. 20 euro voor drankjes aan boord. Bij elkaar zo’n tien euro minder dan wat mijn verblijf gekost heeft, maar die tien euro zal me een zorg zijn. Het is beter dan helemaal niets.
11. Enkele affiches suggereren dat we nog steeds van/naar Eemshaven varen.
12. Ik heb een hut geboekt en die heb ik voor mezelf. Ik heb geen uitzicht vanaf hier en dat vind ik ook niet echt nodig. Als ik slaap doe ik toch de gordijnen dicht en pas vlak vóór het aanmeren zie je eens wat anders dan water, lucht en mist.
13. Tijd voor een welkomstdrankje op het zomerdek. Ik vind het bewonderenswaardig hoe de Nederlandse handelsgeest leeft: een veerdienst naar Noorwegen, een nachttrein naar Berlijn, allemaal particuliere initiatieven voor ‘duurzame’ dingen waar echt vraag naar is. De durf om dan ook een onderneming op te richten en aanbod te creëren. Even ter vergelijking: een Apérol Spritz: 5,00 euro in een Frans bergdorp, 11,50 euro hier aan boord. Welja.
14. Nog een impressie aan boord: de eeuwige zang + band is aanwezig.
15. Ik heb het eten aan boord al van tevoren besteld, waardoor ik praktisch voorgerechten kon opscheppen wat ik wilde. Waar je wel voor moet betalen zijn de dranken, maar goed, de rederij betaalde al een deel daarvan, dus heel erg veel van de bovengemiddeld hoge prijzen heb ik niet gemerkt.
16. Het enige wat ik niet onbeperkt kon opscheppen maar eenmalig kreeg is het ‘hoofdgerecht’ (daar heb je ook vrije keus in).
17. Desserts blijven eten tot je vol zit. Dat was de situatie aan boord.
18. Er is geen wifi aan boord, maar tot aan Helgoland heb ik bereik gehad. Vanaf het moment dat we in het grote Funkloch dat open zee heet terecht kwamen, was het tijd om maar een boek te gaan lezen. Er is ook Nederlandse tv in mijn hut en het is op dat moment dat je Teletekst herontdekt en opnieuw leert waarderen.
Zondag 23 april, Kristiansand
19. Het is tijd voor ontbijt tegen 7:00. Scheppen wat je wilt, zonder tijdslimiet. Geen haast dus: we meren pas aan om 10:00.
20. Wellicht hebben we daar Noorwegen in de verte.
21. Nog een Nederlands schip…
22. Intussen, voet gezet op Noorse bodem, in Kristiansand. Aan de bushalte heb je bussen van Vy en Nor-Way.
23, 24. Hoewel de lucht er bij het varen en aanmeren grijs en onheilspellend uitzag, begint het hier in Kristiansand wat op te klaren.
25. April, de maand van de bloesems…
26. Kneuterig! Het is hier zo rustig, zo stil. Dan komen opeens die Nederlanders van de boot de rust verstoren.
27. Je kon wachten op de eerste Scania.
28. Het is nèt niet Amsterdam met het IJ.
29. Christiansholm festning.
30. “Man rijdt op beer”.
31. Ik heb nog wat tijd om op Odderøya te wandelen, een vroeger militair eiland.
32. Her en der is nog genoeg terug te zien van dat militaire verleden met bunkers e.d.
33. Het eiland is één grote rots waar je op moet klimmen en als je afdaalt kom je dingen tegen als dit huisje met bijbehorende vuurtoren. Het dalingspercentage van het pad hiernaartoe was wel erg straf…
34. Volvo, maar natuurlijk.
35, 36. Ik heb een trein naar Stavanger te nemen. Het station van Kristiansand is een bescheiden kopstation waar dagtreinen en een nachttrein vertrekken naar Stavanger en Oslo.
37. Treinen rijden hier in een wat ongemakkelijke tweeuursdienst. De ene keer zijn de treinen getrokken door een locomotief en de andere keer zit er een treinstel op.
38. Een goederenlocomotief staat hier geparkeerd.
39, 40. De vorige keer dat ik in Noorwegen was, was het één en al NSB (Norske Statsbaner) wat de klok sloeg. Nu zijn de spoorwegen in Noorwegen opgedeeld in concessies waarbij er meerdere vervoerders zijn per concessie. Het is een wat eigenaardige constructie, waarbij alle treinen indirect toebehoren aan de staat, maar ze worden uitgevoerd door aparte bedrijven. Ik heb deze trein uit de serie 73. maakt hier de dienst uit tussen Stavanger en Oslo. Op deze foto’s ben ik in Egersund uitgestapt.
41. Hoe was dan de rit? Ik heb geen stoel gereserveerd voor deze trein, alle plekken aan het raam waren bezet en weinig plekken aan het gangpad waren vrij. Ik heb aan het gangpad kunnen zitten, waardoor het uitzicht wat beperkt was, maar desalniettemin merk je dat de trein kantelt en zie je hoe dan ook de vele meren en de rotswanden waar de trein langs en onderdoor wurmt.
42, 43. Op den duur ben ik maar bij de deur gaan staan. Dan zie je het even goed.
44. Hoewel, even goed? Het raampje is nou niet echt groot of zo.
45, 46. Ik hou de F5 voor gezien in Egersund. De volgende trein richting Stavanger gaat over een uur en dat is genoeg om even naar het stadje te lopen en terug. Het is zondag, dus ook hier is alles dicht.
47. Het station van Egersund heeft een wachtruimte en een pizzeria in hetzelfde gebouw zitten. Bij het uitstappen kreeg ik er toch stiekem honger van…
48. De volgende trein naar Stavanger is Lokaltog 5 (L5). De lokale treinen hier worden gereden met treinen uit de serie 72, die door een Italiaanse autofabrikant is ontworpen (Pininfarina, bij ons allicht bekend als de ontwerper van de V250, d'n Fyra), wat op zich niet uniek is, omdat Porsche bijvoorbeeld ook trams ontworpen heeft. De treinen rijden hier met het label ‘Kolumbus’, de overkoepelende naam van het OV in deze regio (Rogaland).
49. De treinen van binnen hebben een drie bij twee-interieur met…klapstoelen. Zo kun je meer stoelen achter elkaar plaatsen zeker?
50. Iedereen die een ‘Viktor’ kent, kan nu zeggen: Go to Hellvik!
51. Ubetjent. De ongezellige ‘kelder’ van Stavanger Sentralstasjon.
52. Van buiten ziet het er niet per se gezelliger uit met deze saaibouw.
53, 54. Verderop in de stad is het dan weer wel leuker om doorheen te wandelen.
Vanuit mijn hostel (privékamer wel) wordt een Thai restaurantje aanbevolen. Ik eet zelden Thai, omdat er vaak ingrediënten gebruikt worden waar ik niet echt dol op ben, maar ik ben wel benieuwd naar de menukaart. Zowat alles bevat koriander en als er iets is waar ik een hekel aan heb is het koriander. Ik vind een gerecht op de kaart waarbij koriander niet als ingrediënt vermeld staat. Ik vraag me wat voor een soort gerecht het is, waarop het antwoord is dat het een soort bouillon is met groenten er in, “with lice” er los bij. Ik wilde nog bijna opmerken dat ik geen luizen bij mijn soep wilde, maar ik bedacht me nog op tijd dat dit zo’n cliché is waar genoeg mensen al grappen over maken. Dat ik daar überhaupt over moest nadenken en dat ik ter plekke bijna in lachen uitbarstte zegt ergens wel iets over hoe vaak ik in zulke restaurants uit eten ga. Of over hoeveel mensen ik uit die gemeenschap ken. Enfin: ik krijg mijn soep en bij de eerste hap die ik neem: koriander. Grote jongen zijn, dooreten! De rest is prima te eten, maar het zijn die kleine kutblaadjes die erdoorheen drijven… Ik ben blij dat ik een glas bubble tea naast me heb, wat ik overigens nog nooit van mijn leven gedronken heb. Ik merk nog op aan een kennis die ik naderhand nog zat te berichten op Whatsapp dat mijn ‘haat’ voor koriander zo intens is, dat de melk in mijn bubble tea spontaan is gaan schiften. Eens ik dat getypt had barstte ik eindelijk wel in lachen uit.
55. Ik de korianderbeproeving overleefd en ik heb nog tijd over om toch nog heel even het oude stadje van Stavanger te verkennen, het Gamle Stavanger. Onderweg daar naartoe lag daar opeens een Nederlands fregat in de haven. Deze zou niet lang daarna naar Rotterdam varen voor Koningsdag. Bij de boot stond een familie Nederlanders. Ik merkte bij hen op: ‘Ik ben hier per Nederlandse boot aangekomen en aan het einde van de dag krijg je dit opeens.’. waarop zij antwoordden dat zij ook vandaag per boot aangekomen zijn. Het was ook zo voorspelbaar. Door die voorspelbaarheid ga je alleen geen oorlogen winnen… of toch wel?
56, 57. Ik had niet lang in Gamlestaden voordat het donker werd. Het beviel me desondanks wel. Voor een volgende keer ga ik hier anders wel naartoe met de nachttrein, doe ik Preikestolen erbij en vaar ik weer terug of zo.
Maandag 24 april, Bergen
58. Stavanger is een layover voor Bergen. Er rijden geen treinen van Stavanger naar Bergen omdat het landschap er niet echt ideaal voor is, ook al is Noorwegen kampioen in tunnels aanleggen. Het alternatief is de bus nemen. Met NW400 zal ik in vier uur in Bergen raken. De rit kost op voorhand iets van twintig of dertig euro, erg afhankelijk van de dag en het moment waarop je boekt, al kan het op de dag zelf ook zomaar 70 euro kosten, maar ja, we hebben het over Noorwegen en dat is nu eenmaal een prijzig land. Je kunt dan nog kiezen voor een ‘comfortstoel’ als je wilt proberen voorin te zitten, al geldt daar dat je geen stoel reserveert. Wie het eerst komt, neemt de beste stoel. De bus was er in mijn geval al een half uur voor vertrek en de voorste stoelen waren al bezet. Zonde.
59. De stoel in kwestie. Comfortabel genoeg voor vier uur.
60. Uitzicht onderweg. Verwacht geen imposante fjorden op deze route, maar wel een hoop water, buurtschappen, schapen, bruggen die over het water vliegen, tunnels…
61. …en veerboten. We gaan wel twee keer een veerboot op met de bus. Als de bus de boot op gaat, moeten we uitstappen en dan mogen we de wind op het dek trotseren, of naar binnen gaan, de warmte opzoeken en eten of zo.
62. Waarom kiezen eigenlijk? Ik ga uiteraard voor de ostepølse (worst met kaas er in, wat men in Oostenrijk denk ik een Käsekrainer zou noemen), waarna ik weer naar buiten ga. Het land leeft op pølse als tussendoortje, net als de Polen met hun kiełbasa en de Tsjechen met hun párek/párky. De ketchup erop stroomt zowat door de aderen,
63. Vliegende bruggen, ja. De Noren vinden het ook machtig om deze te bouwen. Wij Nederlanders zouden gewoon land aanleggen.
We passeren onderweg een gasraffinaderij. Gas en olie vormen meer dan de helft van de Noorse economie (export), waarbij de rest voornamelijk bestaat uit visserij en overige industrie. Net als Nederland, met het gasveld bij Slochteren, zijn de Noren rijk geworden van gas en olie, al hebben zij de baten anders geïnvesteerd. Nederland heeft die baten meteen geïnvesteerd in van alles, de sociale verzorgingsstaat, infrastructuur etc. terwijl de Noren dat of opgepot hebben of belegd in allerlei fondsen en daar rendement op verkregen hebben. In de jaren hebben ze dan ook een hoop rendement opgebouwd en daar heeft de overheid onder meer allerlei infrastructuurprojecten mee gefinancierd en eveneens een sociaal vangnet. Die overheid zal alleen niet gelijk al dat geld gaan gebruiken om al hun problemen mee op te lossen. Er moet immers wel iets overblijven en liever kunnen ze blijven zwemmen in het geld.
Omdat de Noorse economie op de petro-chemische industrie rust, gaan ze die kranen niet zomaar eens dicht draaien omdat ze zo duurzaam willen zijn. Ze hebben dat ‘petro-geld’ nodig "om de klimaattransitie te bekostigen" en dat is de paradoxale realiteit van deze aardkloot, al wordt de meerderheid van de stroom/energie hier in Noorwegen opgewerkt door waterkrachtcentrales en zo veel waterkrachtcentrales om het hele land van stroom te voorzien hebben wij niet hebben in Nederland. Ook staan Noorse steden vol met laadpalen en dergelijke infrastructuur en zijn er veel elektrische auto’s die rondrijden. Moet wel gezegd: Noorwegen heeft ‘maar’ 5,5 miljoen inwoners, terwijl Nederland 17,5 miljoen inwoners heeft. Minder mensen om zich druk om te maken.
64. De thermometer aan boord van deze bus vindt de gasraffinaderij overigens nogal warm.
Onderweg permitteer ik me een tukje en dan zijn we bij de volgende veerhaven. De situatie is chaotisch, want de voorste boeg van de boot waar wij eigenlijk op zouden moeten wil niet open, zodat auto’s niet vooruit de boot kunnen verlaten. In plaats daarvan moeten ze allemaal achteruit de boot verlaten en de ene vrachtwagenchauffeur is daar behendiger en kundiger in dan de ander, waardoor het allemaal ellenlang duurt. Onze chauffeur zucht.
65. In Sandvikvåg vertrekt een veerboot naar een eiland met de naam Husavik terwijl wij nog wachten op een andere veerboot naar Halhjem. Onze boot is van rederij Torghattan en deze andere (idem onze vorige veerboot) is van Fjord1. Fjord1 is een woordspeling op het Noorse bepalende lidwoord '-en' dat achter het zelfstandig naamwoord geplakt wordt (het getal 1 is toevallig 'en' in het Noors). Je hebt dus 'fjord' en 'fjorden' (het fjord). Dat grapje zie je bij meerdere bedrijven hier.
Eenmaal op de boot verneem ik op schermen die zo’n ticker onderaan hebben met het laatste nieuws dat er een stroomstoring is op station Oslo S, waardoor het hele treinverkeer op z’n gat ligt. Ik hoop dat dat vlot verholpen is en dat ik daar geen last van ga hebben.
66. Op de laatste veerboot voelt het wel sterker alsof je het fjord ingezogen wordt…
67. Om in Bergen te komen, rijden we door de Songefjelltunnel en de Lyshorntunnel, die bij elkaar zo’n 10 kilometer lang zijn. De reisinformatie aan boord is digitaal.
68. Het busstation van Bergen is ook al ‘in de kelder’ gebouwd (niet per se onder de grond, maar onder een gebouw). Hier zie ik dat Bergen, zoals verwacht, ook elektrische bussen heeft.
69. Het busstation ligt semi-naast het treinstation. De tram loopt door het busstation heen, ook onder het gebouw door (een beetje zoals wat ze in Den Haag hebben gedaan denk ik). De tram maakt wel een verschil in haltes tussen het busstation (Busstasjon) en het treinstation (Nonneseter).
70. Even binnen pieken in het treinstation, waar ik morgen de trein zal gaan pakken.
71. Het is erg rustig hier, maar dat heeft een reden: er rijden geen treinen. Ik dacht eerst aan de stroomstoring in Oslo, maar er blijken werkzaamheden te zijn die plaatsvinden van 09:00 tot 15:00 en dat is ook morgen het geval. Goed om van tevoren te weten, al had ik in mijn oorspronkelijke plan een trein van vóór 9:00 voorzien, dus ik zat al veilig.
72. Het wegdek waar die rails in liggen ziet er gezond uit, maar niet heus. Zal wel met de regen te maken hebben zeker?
73. Het is niet alleen elektrisch wat de klok slaat bij het Bergense stadsbussennetwerk.
74. Ik zoek het hoger op…
75. Bergen is de stad waar het altijd regent, maar als ik er ben… is het droog.
76. Hipster-modus geactiveerd.
77. Vibes van een combinatie van Zürich, Gdańsk… Voorts geen idee wat dat woord op het omgevallen bord rechtsonder betekent.
78. Je kan tussen die oude huizen door lopen, met wat cafeetjes en dergelijke dingen die je als toeristisch kunt bestempelen. Ze waren echter allemaal dicht en dus was alles uitgestorven.
79. Een gratis IKEA-bus. Dat heb ik nog niet eerder gezien.
80. Bergenhus festning, waar ik een biljet van 50 Noorse kronen vind. Als dat 50 euro zou zijn, zou dat veel zijn, maar 50 kronen is nog niet eens genoeg om een buskaartje mee te kopen. Sterker nog, je kan er niet eens een buskaartje mee kopen omdat de bussen geen contant geld accepteren en de kaartautomaten ook niet.
81. Wit, wit, wit. Met her en der wat pastelkleuren.
82. Een eindje op de heuvel, bij de Mulenplass, heb je het eindpunt van buslijn 10.
83. Ik wilde naar het uitkijkpunt bij Tippetue, maar ik had geen zin om het pad te volgen en ver om te lopen, dus besloot ik om de ‘berg’ letterlijk met voeten, knieën en handen op te klimmen. Ik moest er een beetje vies voor raken, maar de soms steile stukjes rotsen met de vele takken en het glibberige mos gingen me op zich wel redelijk af. Ik kwam tenminste boven. Voor de weg naar beneden besloot ik dan wel een pad te volgen om uit te komen bij Skansedammen. De Fløjbanen heb ik uiteindelijk niet gezien (niet naartoe gelopen).
84. Even een ritje met de tram maken dan maar, tot aan Paradis, langs haltes als Sletten en Slettebakken.
85. Een klein ritje met bus 20 later en ik ben in een bos terecht gekomen voor een wandeling naar een bijzondere plek.
86. Fantoft Stavkirke! Ooit rond het jaar 1150 op een andere plek gebouwd, met de sloop bedreigd en in 1883 in stukken verhuisd naar Bergen… Je kan de kerk niet in, maar je kunt er wel omheen lopen.
Na de staafkerk aanschouwd te hebben, ga ik terug naar de binnenstad van Bergen om wat te gaan eten. Pizza is op zich niet zo heel erg veel duurder dan bij ons daar, dus dat was nog wel te doen. Na het eten wandel ik nog even naar het station om te zien of er nog wat rijdt. Het eten duurde eigenlijk nèt even iets te lang om een trein van R40 naar Voss te halen. Ik kom iets van vijf minuten te laat aan op het station, maar onderweg hoopte ik wel dat er een deur defect zou zijn of zo, dat het vertrek uitgesteld werd en warempel: de trein is na vijf minuten nog niet vertrokken… met een sprintje haal ik de trein alsnog. De reden van de vertraging is een vertraagde tegentrein, want tja, als een groot deel van je spoorwegnet enkelsporig is…
87. Ik ga twee haltes met deze trein: tot aan Trengereid. Het perron is een beetje kort, dus hebben ze die maar wat uitgebouwd in de tunnel.
88. Aan de andere kant van de tunnel is wel wat meer ruimte.
89. Ik krijg lichte ÖBB-vibes bij het zien van dit gebouw.
90. Mooie plek wel.
91. Het begint rap donker te worden, maar in de tijd tussen aankomst en de tijd waarop ik weer vertrek komt er nog wat langs op deze plek. Een goederentrein.
92. Terug op station Bergen staat de nachttrein naar Oslo ook al gereed.
93. Bij aankomst in Bergen verandert de R40 in een L4 naar Arna, wat letterlijk het eerstvolgende station is. Verder rijden die treinen dus niet… Een heel beperkte S-Bahn, zullen we maar zeggen?
94. Nog even over het interieur van die Flirts: klapstoelen. Let vooral op waar de stopcontacten zitten. Als iedereen al zit, hoe wil je dan je telefoon nog opladen?
95. Aan de uiteinden van de trein heb je de vroegere eerste klas en die stoelen zijn geen klapstoelen. Je krijgt er DB Intercity-vibes als bonus.
96. O ja. Er is nog een derde stoelvariant aan de toiletten. Waarom dat zo is?
97. Zie hier een greep van de weinige treinen die rijden in de ochtend. De trein van 07:07 zal morgen mijn trein worden.
Dinsdag 25 april, Flåm
98. De volgende dag is het ietsje minder bewolkt ter hoogte van Trengereid.
99. Ik ga helemaal tot aan het eindpunt van R40: Myrdal. Steeds meer en meer krijgen de weinige passagiers sneeuw te zien.
100. Sneeuw moet je Vieren ja, anders word ik very Upsete.
101. Muurtje sneeuw, iemand?
102. Aangekomen in het midden van nergens: Myrdal, op 866 meter boven zeespiegel. Er zijn een paar toeristen aanwezig, die waarschijnlijk van een andere trein af komen, want mijn R40 was op een enkeling na helemaal leeg.
103. Waarom zouden toeristen nou op een station zijn waar je het stationsgebied niet eens kan verlaten als er sneeuw ligt? Juist: de Flåmsbana. Ik ga er een ritje mee maken. Ik heb er incl. Interrail-korting 580 NOK voor betaald, wat inderdaad nogal prijzig is, maar ik had zoiets van… nou ja. Ik zou de weken erna het veelvoud gaan uitgeven aan van alles en vergeleken daarmee is dit weinig.
104. Het is hier stervensdruk voor een wereldberoemde toeristische trein. Ook hier, al is het niet makkelijk te zien: klapstoeltjes… Maar: de ramen kunnen open en je moet daarvoor een beetje fatsoenlijk kunnen staan, dus terecht. Alle stoelen staan ook uitgelijnd op de ramen, iets wat je in moderne treinen te weinig meer aantreft.
105. Onderweg wordt informatie gegeven in het Noors, Engels en Duits over de reis. We krijgen te horen waar de fotopunten zijn en aan welke kant we moeten staan.
106. Te Kjosfossen hebben we de bekende fotostop aan de waterval. Het is zoals altijd dringen geblazen hier, om een beetje net fotootje te krijgen van die waterval die er overigens nu niet echt prominent te zien en te horen is, want het water is redelijk bevroren.
107. Een stevige afdaling volgt… de sneeuwhoeveelheden nemen aanzienlijk af.
108. In Berekvam kruisen treinen zich.
109. Ik ga niet helemaal tot aan Flåm: ik verlaat de trein op verzoek (!) in Håreina, zo’n twee stations vóór Flåm.
110. Tijd om te wandelen naar Flåm!
111. Håreina is het station waar je uitstapt als je het oude dorp van Flåm bezichtigen wilt, met deze kerk die stamt uit 1667.
112. Onderweg kom je natuurlijk wat treinen tegen.
113. Water ook… heel rustgevend. Er is hier zelfs een schooltje.
114. Laatste halte voor Flåm is Lunden ook hier geldt: alleen halte op verzoek.
115. Een kleine beklimming later is daar dan het Aurlandsfjord met daar in de diepte de haven van Flåm. Een cruiseschip is net aangekomen en die heeft natuurlijk een lading nieuwe passagiers voor de trein terug naar boven.
116. Voordat die lading in grote hoeveelheden aankwam, was ik snel even het Flåmsbana-museum ingedoken, waar deze loc naast staat, die - denk ik - niet meer gebruikt wordt in reguliere dienst.
117. Een nog oudere variant staat binnen. Het museum is overigens gratis, dus je hoeft je niet nóg meer blauw te betalen gelukkig. Voor de rest is hier niets boeiends te vinden, eigenlijk.
118. Onderweg terug naar boven heb ik weinig foto’s gemaakt. De trein was stampensvol en ik heb alles onderweg naar beneden al gezien.
119. De aansluiting in Myrdal op de trein naar Oslo is grandioos: iedereen die naar Oslo wil mag 51 minuten wachten. In de tussentijd komen treinen voorbij die naar Bergen toe gaan. We zien de F4 en de R40 naar Bergen voorbij komen, die allemaal beperkt zijn tot Voss wegens werkzaamheden.
120. In de zomer kun je hier best wandelen, maar met zoveel sneeuw wordt alles afgezet met hekken.
121. Daar is mijn trein dan: de F4 naar Oslo. Ik heb een stoel gereserveerd, maar hoewel de trein voor de helft leeg is, ben ik toch naast iemand gezet met nog heel veel stoelen vrij. Eigenlijk je reinste oplichting als reiziger. Minpunten voor Vy. Reserveringen zijn niet verplicht, maar ik weet van de trein tussen Kristiansand en Stavanger dat die goed druk was, al kun je weinig anders verwachten van een enkel vierledig stel. Hoe dan ook: ik ben nagegaan bij de conducteur welke stoelen nog beschikbaar waren (en bleven) aan de rechterkant en ik had keuze te over.
122. Het is vanaf Myrdal dat het landschap spannend echt goed begint te worden op de hele lijn Bergen - Oslo: het is vanaf hier dat je in de wildernis terecht komt.
123. Sneeuw, niks anders dan sneeuw.
124. Halte in Hallingskeid, een stopplaats dat in zijn geheel in een galerij ligt, beschermd tegen de gewelddadige sneeuwbuien.
125. Het is de hele tijd tunnel in, tunnel uit en als je dan die tunnel uitkomt, is dit ongeveer je ervaring. Een agressieve felheid door de sneeuw en de lucht, waar je ogen weliswaar na een fractie weer aan wennen, maar dat, tientallen keren, een half uur lang? Ik heb onderweg - zonder grap - een zonnebril opgedaan.
126. We ploegen ons door de sneeuw. Vind je het verwonderlijk dat Roald Amundsen, de Noorse ontdekkingsreiziger die als eerste de Noordpool bereikte, dit gebied bezocht om te trainen voor de bittere omstandigheden op de Noordpool? Dan te bedenken dat de Noren in zulke omstandigheden een spoorlijn hebben aangelegd die ongeveer het hele jaar door in bedrijf is…
127. Finse, het meest hooggelegen station van Noorwegen, op 1222,2 meter boven zeeniveau.
128. Wat is hier? Er zijn enkele huisjes, maar voor de rest? Mwja, er is iemand die de perrons begaanbaar houdt.
129. Ik val na een tijdje in slaap, waardoor ik Geilo mis, maar als ik wakker word vraag ik me af: zijn we er Ål?
130, 131. Het landschap wordt hierna snel gematigder, met meer bossen, meren… die meren zullen op deze hoogte nog wel bevroren zijn, maar het duurt niet lang meer of het is niet meer zo koud.
132. In Drammen stap ik uit om over te stappen op een voorstadstrein die me naar Skøyen brengt, wat op twee stations vóór Oslo S ligt, maar het duurt even voordat we weg mogen omdat er een storing is richting Oslo. Gelukkig geen stroomstoring zoals gisteren.
133. Het station van Skøyen is een eenvoudig uitziend, hooggelegen station dat er een beetje eng uitziet met die glazen uitbouw die geen wachtruimte is.
134. Tijd om wat te snaaien te zoeken voor in het verblijf. Dit neem ik vast niet: energy bier?? Wat drinken die gasten hier wel niet? [url=https://www.youtube.com/watch?v=K1bgvwmBbuI]Ik denk wel een impressie te hebben.
135. Trams!
136. Ik had niet zo’n zin om uit eten te gaan vandaag, dus heb ik het maar bescheiden gehouden met een bezoekje aan de supermarkt. Ik koop daar een zak brood dat weg moet (dat heet: korting! Behalve dat nadien alle andere producten automatisch ook die korting krijgen. Fine to me), leverpastei (ben ik niet echt dol op eigenlijk, maar hier was het eigenlijk wel prima), een soort peperige roomkaas, wat komijnenkaas, bananen, aardbeienmelk en wat leftover gezouten kaaskoekjes die ik nog over had van de nachttrein die ik vorig jaar nam tussen Afyonkarahisar en İzmir. Die ligt dus al een hele lange tijd te verkruimelen… Dit is gelijk ook maar mijn ontbijt voor morgen.
Voordat ik aan mijn avondmaal begon moest ik wel inchecken bij mijn verblijf. Het is een zelf-check-in, waarbij je je sleuteltje kon vinden in een klein cijferkluisje. Andere gasten waren daar toevallig ook, die ook hun sleutels hadden gevonden, maar alleen niet hun kamer. Er was een plattegrond, maar nergens stond de kamer in kwestie op. Er werd rondgebeld met een telefoonnummer dat we konden bereiken over vragen, maar dat was zo’n derde partij die hooguit wat instructies krijgt en ook echt alleen die herhaalt tot in den treure. Je kan ze vertellen wat je wilt, maar meer dan die instructies krijg je er niet uit. Er was wel één deur die nergens aangegeven stond, die leidde naar een trap naar beneden, waar een andere uitgang van het verblijf was. Juist daar waren de kamers in kwestie te vinden. Gedoe, maar ik had dat gelukkig allemaal niet, ik kon mijn kamer eenvoudig vinden.
In het volgende deel probeer ik wat van de regio rondom Oslo te verkennen, duik ik Zweden in en vaar ik (alsof één veerboot nog niet genoeg was) naar Denemarken.
Deel 2 is hier te vinden.
En deels bekend gebied; ik ben ooit in de zomer van Myrdal helemaal naar Flåm gelopen (en terug met de trein). Dat heeft uiteindelijk die dag wel verrijkt vond ik, want van die volle trein vol Amerikanen, opgepropt op klapstoelen, werd ik toch minder gelukkig.