Gisteren had ik weer eens een lekker dagje vrij. De aansluiting bij Richterich van de historische spoorlijn Maastricht-Aken stond al een tijdje hoog op mijn lijstje. In Simpelveld ben ik uit de bus gestapt en nabij het station begonnen met dit fotoverslag. Eerst een klein stukje geschiedenis:
De spoorlijn Maastricht-Aken is aangelegd in 1853 door de AM (Aken-Maastrichtsche Spoorweg Maatschappij) en was hiermee de eerste spoorlijn in Limburg. In het begin eindigde deze lijn in Templerbend (nu Aken West). Later werd deze doorgetrokken naar Aken. In 1898 is de lijn overgenomen door de Staatsspoorwegen (SS) en later door de NS. Tot mei 1992 is deze lijn in gebruik geweest. De sneltreinen (gemoderniseerde Blauwe Engelen (DE2)) die toen tussen Maastricht en Aken reden, stopten op de tussengelegen stations Valkenburg, Simpelveld en Aken West. Uiteindelijk bleek de lijn niet rendabel en werd deze gesloten. Dit betekende ook het einde voor het baanvak Schin op Geul-Simpelveld, dat al minder druk was na de sluiting van de Miljoenenlijn in mei 1988.
De ZLSM wilde deze spoorlijnen graag behouden en was ten tijde van de sluiting in 1992 al bezig met het maken van plannen en het regelen van vergunningen.
Tegenwoordig wordt er zo nu en dan gereden over de Miljoenenlijn en de lijn Simpelveld-Richterich (tot Vetschau). Verder dan Vetschau is het spoor na 1992 nooit meer gebruikt, maar ligt er wel nog deels. Tijd dus om deze historische spoorlijn eens te gaan verkennen. Hoewel het gedeelte Simpelveld-Vetschau wel af en toe wordt bereden, heb ik het voor de volledigheid (bij hoge uitzondering) toch meegenomen bij dit fotoverslag.
Zoals gezegd, starten we in Simpelveld nabij het station. In de verte zien we de loodsen van de ZLSM, een afzuiging voor de stoomloc en helemaal achteraan de seinpost.
Na de werkplaats volgt een overweg, waarna het spoor een bocht naar rechts maakt. Links zien we een voorsein voor de richting Simpelveld. Het hoofdsein staat een beetje 'in de verdrukking' tussen de loodsen op de vorige foto.
Het voorsein, gezien richting Simpelveld. Dit sein is onbedienbaar, de trekdraden zijn verwijderd. Het snelheidbeperkingsbord heeft de functie van het voorsein dan eigenlijk ook vervangen. Toen in 1992 de lijn nog in gebruik was, stond onder elk sein een gasfles voor de verlichting. Dat was nog eens nostalgisch! :D
Hier gaat het spoor onder de St. Jacobsbrug door.
Detail van de bouten waarop 'NS 1966' staat. Destijds is het spoor waarschijnlijk voor het laatst vernieuwd.
Deze relaiskast staat een beetje in 'the middle of nowhere'. Ik kon namelijk niet zo snel ontdekken waarvoor hij diende. Seinen of (voormalige) overwegen zijn er namelijk niet in de buurt.
We komen Bocholtz oftwel 'Bóches' binnen, zo laat dit bord weten. Hier krijgen we ook meteen een impressie van het hoogteverschil: het spoor loopt over een dijk.
Dit zien we ook hier in Bocholtz weer. De dijk met op de achtergrond de kertoren van het dorp.
En even later deze duiker/tunnel onder de spoordijk. Niet bestemd voor dikke en lange mensen! ;)
Halte Bocholtz. In gebruik door de ZLSM. Deze plaats heeft wel ooit een station gehad, maar dit werd in 1944 alweer gesloten.
Vlak voor de sluiting is er blijkbaar een ongeluk gebeurd, waarbij doden te betreuren waren.
Restant van overwegbeveiliging
Overweg, voordat we Bocholtz weer verlaten en de Duitse grens naderen. Nu is deze overweg onbeveiligd, de relaiskasten links verraden dat dit echter niet altijd zo is geweest.
Vlak voor de Duitse grens tref ik enkele van deze vreemde bouwselrestanten aan. Geen idee waarvoor ze dienden.
Hier volgt dan de grensovergang. Ook het spoor gaat hierbij over. Het Duitse spoor is iets smaller dan het Nederlandse.
Ook aan de biels zien we terug dat het spoor overgaat naar Duitsland. De biels veranderen van hout naar beton.
Even later weer aan beide kanten van de rails deze vreemde bouwsels. Vermoedelijk zijn dit nog obstakels uit de oorlog toen deze tanks de doorgang moesten verhinderen.
Een viaduct, bijna een bunker, over het spoor.
We naderen Vetschau. Het bord rechts legt alvast een snelheidsbeperking op.
Halte Vetschau. Aangelegd door de ZLSM. Deze plaats heeft echter nooit een station gehad.
Wanneer we door het stootjuk kijken, zien we dat het spoor naar Richterich niet ophoudt in Vetschau. Enkel de ZLSM houdt het hier voor gezien. Precies op het spoor staat in de verte een groene kast. In eerste instantie dacht ik aan een relaiskast...
Maar schijn bedriegt wel eens! Het blijkt gewoon een container te zijn voor kledinginzameling oftwel 'Altkleider sammlung', zoals de Duitsers dat noemen. Beetje vreemde plaats voor dat ding vind ik het wel.
Bij de overweg staan nog restanten van de beveiliging.
De weg heeft men overduidelijk nog een geasfalteerd na sluiting van de lijn, waarbij men het asfalt geheel tegen of zelfs over de spoorstaven gelegd heeft. Een trein zal hierdoor waarschijnlijk ontsporen.
Vanaf nu wordt het tof! Weer lekker ouderwets spoorzoeken! Na de overweg gaat het spoor namelijk gewoon vrolijk verder! :D
Wel onder begroeiing natuurlijk. Toch vind ik de gehele begroeiing over deze lijn best meevallen, zo zullen we later zien.
Weer een overweg waar het zoeken is naar de spoorstaven onder het asfalt.
Hier is minder overwegbeveiliging aanwezig, maar ook hier treffen we nog wel wat restanten aan.
En dan staat er na de overweg opeens een bankje op het spoor! Waarschijnlijk bedoeld voor het uitrusten en genieten van het uitzicht (dat overigens niet heel bijzonder was).
Boompjes op het spoor. Zo zien we het graag bij verlaten sporen!
In de struiken duikt een Duits hectometerpaaltje (6,?) op. Overigens gezien richting Simpelveld (of Maastricht, wat je wil ;))
Het lijkt erop alsof de grond weggespoeld is, waardoor de zijkanten van de biels boven de grond zijn komen te liggen.
Het tracé is hier iets forcer begroeid. De bal op de spoorlijn komt vermoedelijk van naastgelegen huizen.
Spoorbruggetje met railing.
En even later komt het spoor weer tevoorschijn uit de bosjes en volgt opnieuw een overweg, die dadelijk gepasseerd gaat worden door een oma
Weer hetzelfde asfaltverhaal bij deze overweg. Het spoor lijkt hier echter op te houden.
En dat is ook zo. De spoorstaven zijn hier afgezaagd en het verdere verloop richting Richterich is opgebroken. Overigens zijn we daar niet meer ver vanaf.
Na de voormalige ligging van het spoor hoef ik niet lang te zoeken, dat is overduidelijk zichtbaar en vrijwel vrij van begroeiing. Op deze foto wordt door de ballast gewoon nog de spoordijk gevormd en lijkt het alsof het spoor nog niet lang weg is. En toch is 1992 al een tijdje geleden!
Loop van het tracé met in de verte een spoorbrug.
Foto gemaakt onder de brug. Richterich is nabij!
De bomen markeren de plek waar het spoor ooit liep. Voor mensen met goede ogen is geheel in de verte de aansluiting al zichtbaar.
Deze paaltjes stonden vanaf het Duitse gedeelte van de lijn regelmatig langs het spoor. Het zijn geen hectometerpaaltjes maar ze moeten wel iets met het spoor te maken hebben. Iemand die weet wat ze betekenen?
En hier volgt dan Richterich waar het spoor tot 1992 aansloot op de lijn naar Aken. Rechts van de (relais?)kasten liep het spoor met een bocht naar rechts.
En hier sloot het dan, rechts van de bovenleidingmast, aan op de spoorlijn. De overloopwissels stammen nog uit deze tijd en zullen destijds waarschijnlijk ook aangelegd zijn t.b.v. deze aansluiting. Achter het viaduct lag overigens ooit station Richterich, gesloten in de jaren '60. Einde van dit verslag.
En hoe was het ooit? Een kleine impressie:
Mei 1992: Zojuist vertrokken van Spv (V. 13.22 uur) komt de DE-II 179 door de boog t.h.v. de oude watertoren, de eerste spoorwegovergang na Spv naderend.
Mei 1992: Nadering en invoeging te Richterich (BRD) in de geëlektrificeerde hoofdlijn Herzogenrath - Aachen; een Duitse goederentrein is net op weg richting Kohlscheid e.v. Richterich-aansluiting omstreeks 13.29 uur.
Mei 1992: Te Aken 'CS' zien we voor één van de laatste keren op het aankondigingsbord "Eilzug Valkenburg - Maastricht", Abfahrt 14.03 (als trein 3738).
Mei 1992: Na een stop in Aachen-West zien we hier vanuit cabine 1 van DE-II stelnummer 179 de wissels nabij Richterich in de juiste stand liggen teneinde naar links te kunnen weglopen vanuit de geëlektrificeerde hoofdlijn richting NL-grens. Richterich-aansluiting, ca. 14.11 uur.
Mei 1992: Trein 3740 in volle glorie t.h.v. Wijlre/Fromberg. Stelnummer 179 voorop; ziehier Zuid-Limburg èn de Miljoenenlijn in al haar pracht! 30 mei 1992, ca. 16.26 uur.
Laatste dia 30 mei 1992: wachtend op vertrek als trein 3743; gezien het sluitsein op stelnummer 179 is er inmiddels kop gemaakt en staat de 177 weer voorop. Hierna zullen er nog drie slagen volgen als trein 3744, 3745 en 3746, waarna deze (snel-)treinverbinding Maastricht - Aken v.v. definitief tot het verleden behoort en deze spoorwegverbinding vanaf station Sog in z'n geheel wordt afgestoten!
Bron voor de laatste foto's: P. Meijer en L. Slegtenhorst: http://www.spoorweghistorie.nl/miljoenenlijn.htm