De door Klaasje gestelde vraag is trouwens wel een heel interessante, dus ik probeer hem toch nog wat beter uit te werken voor een paar landsdelen.
Laat ik met één regio een voorzet doen.
Noord-Holland boven het IJ
Veruit de belangrijkste forensen-bestemming is de regio Amsterdam. Vrijwel alle files in Noord-Holland zijn dan ook door woon-werkverkeer van/naar Amsterdam.
De meeste steden en grotere dorpen in Noord-Holland hebben al een goede treinverbinding met Amsterdam. En de grotere dorpen in Waterland (zoals Purmerend en Edam/Volendam) hebben een uitstekende R-net verbinding met Amsterdam.
Allereerst is het van belang dat je vanaf de Amsterdamse "aankomststations" (Sloterdijk en CS) goed de stad in kunt gaan, en dat je vanaf station Zaandam ook goed in Amsterdam Noord kunt komen.
Want je hebt weinig aan een snelle IC naar Sloterdijk, als je vervolgens vanaf Sloterdijk niet de stad in kunt. Daarom is bijv. nodig:
* Frequentieverhoging Ringmetro naar 12x/uur
* doortrekken tram 10 van Westerpark naar Sloterdijk
* snelbusverbinding vanaf Sloterdijk naar de bedrijventerreinen rond Osdorp en Lijnden
Daar waar de treinen nu (te) vol zitten, moeten er meer of langere treinen komen (voorzover dat mogelijk is met de infrastructuur).
Om de IC naar Amsterdam als "drager" van het Noord-Hollandse OV-netwerk te versterken, is ook nodig dat je vanuit de middelgrote station-loze dorpen een uitstekende, snelle busverbinding hebt met de IC-stations, die goed aansluit (overdag tot 20 uur 2x/uur, spits liefst 4x/uur).
Bijvoorbeeld voor station Hoorn: verbetering van de buslijnen 131, 135, 139 en omzetting van lijn 12 naar een snellijn Hoogwoud - Opmeer - Hoorn (via de A7).
En bijv. voor station Alkmaar: meer en snellere bussen naar Langedijk / Scharwoude / Oudkarspel
Verder moet de treindienst op de Kennemerlijn (Alkmaar - Beverwijk - Haarlem) weer aantrekkelijker worden gemaakt, om het OV-aandeel in Noord-Holland te vergroten. De afgelopen jaren heeft NS deze lijn steeds onaantrekkelijker gemaakt voor reizigers.
Daarnaast kan de noordelijke IJ-oever wel een opwaardering gebruiken. CNX wil komend jaar de 391/394 tussen Zaandam en Amsterdam Noord versterken met extra ritten. Je zou die extra ritten kunnen omvormen naar een nieuwe R-netlijn 393, vanaf Amsterdam Noorderpark - Zaandam - Beverwijk - Wijk aan Zee (eigenlijk herstel van de oude lijn 94). Deze 393 moet dan een hoge R-net frequentie krijgen. Hiermee wordt de OV-verbinding tussen Beverwijk en Amsterdam noord aantrekkelijker.
Volgens mij kun je in Noord-Holland (waar het OV-aandeel op het traject van/naar Amsterdam toch al hoog is) het OV zo nog ietsje aantrekkelijker maken.
En om nog een regio te proberen:
Regio Leiden / Den Haag
De volgende treinen zouden vaker moeten rijden (overdag 6x/uur, avond/weekend 4x/uur):
* IC's Amsterdam - Haarlem - Den Haag - Rotterdam - Dordrecht
* sprinter Den Haag - Dordrecht
Daarnaast zou het spoor op Leiden-Alphen 2-sporig moeten en zou je daar de volgende treindienst moeten rijden:
* 4x/uur sneltrein Ld -
Apn -
Bdg -
Wd -
Ut
* 4x/uur sprinter Leiden - Alphen - Gouda (met nieuwe haltes in Hazerswoude en Zoeterwoude)
Voor Randstadrail zou ik het volgende voorstellen:
* toevoegen halte Zoetermeer Noordhove op RR4
* waar nodig (en mogelijk): hogere frequenties
* om de verbinding Den Haag - Rotterdam Oost (Alexander) te verbeteren: doortrekken van metro A vanaf Ommoord naar Rodenrijs en Pijnacker (metro A rijdt vanaf Ommoord langs de noordrand van Hilligersberg naar Rodenrijs, om daar op de RR-lijn aan te takken; idealiter rijdt zowel metro A als E door naar den Haag, maar daarvoor heb je helaas te weinig capaciteit op Den Haag - Leidschenveen)
Qua busverbindingen is er rond Leiden / Den Haag nog veel te winnen. Er zijn veel spoor-loze relaties tussen (middel)grote kernen. Helaas steken de halfuursdiensten hier schril af tegen de R-net frequenties in de regio Amsterdam.
De (snel)bussen in Haaglanden zouden sneller en vaker moeten rijden op:
• Leiden – Leidschendam – Den Haag (45)
• Den Haag – Wassenaar – Leiden (43)
• Zoetermeer – Delft (55)
• Zoetermeer – Rodenrijs RR (170/173)
• Westland – Delft (32)
• Westland – Den Haag (30, 31, 36)
• Westland – Schiedam (36)
De (snel)bussen in het westelijke deel van de ZHN-concessie zouden sneller en vaker moeten rijden op:
• Den Haag – Katwijk / Noordwijk (385)
• Leiden – Katwijk (30-31)
• Leiden – Noordwijk (20-21)
• Leiden – Lisse – Haarlem (50-250)
• Alphen Noord – Den Haag (381)
• Alphen – Zoetermeer (165)
• Capelle – Nesselande – Zoetermeer / Den Haag (383)
Eén verbinding noem ik hier niet: R-net 400 (Leiden - Zoetermeer) is de enige busverbinding in deze regio, die al goed genoeg is (en daarmee een voorbeeld voor de andere verbindingen).
Wanneer je op deze verbindingen het OV verbetert, vermoed ik dat je de mobiliteitsproblemen rond Haaglanden wel een beetje kunt tegengaan.
Ik snap dat een deel van deze maatregelen kostbaar is (zoals doortrekken metro A) of tegen rail-capaciteitsgrenzen aanloopt. Maar voor de busverbeteringen heb je vooral politieke wil en een beetje meer BDU-geld naar OV-exploitatie nodig. En dat BDU-geld dan niet verspillen aan leuke speeltjes zoals elektrische bussen (die even lage frequentie gaan rijden als de huidige dieselbussen), maar aan netwerkverbetering.
Ik zie - vanuit milieu-oogpunt - over de A12 liever 3 hoogfrequente dieselbussen en 90 dieselauto's minder rijden, dan één laagfrequente E-bus en 90 dieselauto's extra.
Helaas zie je dat dit soort verbeteringen politiek weinig aandacht krijgt. De regionale politiek rond Den Haag maakt zich drukker over 4x per dag een trein naar Brussel, dan over een fatsoenlijke OV-verbinding met Rotterdam Alexander. Of over een aantrekkelijker busverbinding Alphen - Zoetermeer.