Goed, nu mijn bachelorthesis is ingeleverd heb ik even tijd voor een korte introductie :)
Openstreetmap is begonnen als alternatief voor commerciële kaartdiensten, die zonder licentiekosten te betalen niet overgenomen mogen worden voor eigen gebruik. Als je in een presentatie of document dat openbaar wordt gemaakt een kaartje van google maps gebruikt en je hebt daar niet voor betaald, ben je in principe in overtreding, volgens mij.
Een alternatieve wereldkaart maken kost natuurlijk wat tijd en het was dus niet toegestaan kaarten van andere bedrijven over te nemen of over te tekenen, omdat dat net zo goed plagiaat is.
Toen openstreetmap echter wat groter begon te worden deden andere bedrijven schenkingen aan openstretmap, om daar mee te werken. Zo heeft Microsoft/Bing satellietfoto's beschikbaar gesteld en heeft de AND ooit het hele Nederlandse wegennetwerk beschikbaar gesteld aan openstreetmap gebruikers. Op dit moment zijn we bezig de BAG data te importeren (is ook open data), waardoor alle huizen en adressen veel nauwkeuriger in openstreetmap komen.
Om te begrijpen hoe routes (en dus ook busroutes) in openstreetmap staan, moet je je realiseren dat de kaart niet meer is dan een verzameling punten, lijnen en vlakken met een bepaalde eigenschap. Een punt kan bijvoorbeeld de eigenschap "bankje" of "bushalte" hebben, een lijn de eigenschap "spoorlijn", "fietspad" of "secundaire weg" en een vlak kan een eigenschap als "gras" of "gebouw" hebben.
Tegelijk kan een punt, lijn of vlak onderdeel zijn van een soort "verzameling" die
relatie genoemd wordt. Elke bus- of treinroute in openstreetmap is een relatie en bezit in feite geen enkele geografische eigenschap. Een relatie bestaat uit niet meer dan een verwijzing naar alle punten, lijnen en vlakken die samen (in dit geval) een busroute vormen.
Een voorbeeldje:
lijn 1 in Eindhoven. In oranje zijn alle wegen aangegeven die opgenomen zijn in de relatie en alle punten die in de relatie zijn opgenomen zijn aangegeven met een cirkeltje. Dit zijn dus de bushaltes. Elke relatie beschrijft steeds maar één richting, de andere richting is in dit geval
deze relatie. Zoals je ziet zijn daar andere wegen en bushaltes in getagd.
Hoe te bewerken:
Eerst moet je zorgen dat je een openstreetmap account hebt. Zoom dan om te beginnen eens in op één van de bushaltes van de lijnen hierboven. Als je bovenin op "edit" klikt kom je automatisch in de "iD editor" terecht, een eenvoudig bewerkingsprogramma dat in de browser draait en het meest gebruiksvriendelijk is voor nieuwe gebruikers. Wil je echt op grotere schaal routes gaan bewerken, dan is het gebruik van JOSM aan te raden, een extern bewerkingsprogramma dat je op je computer kunt installeren. JOSM is echter minder gebruiksvriendelijk en je moet even de tijd nemen om uit te vinden hoe alles werkt. Is dat eenmaal gelukt, dan werkt het een stuk fijner dan de online editors. Zelf heb ik Potlatch 2 lange tijd gebruikt voor het bewerken van busroutes (ook een online editor met toch net even wat meer functies).
Terug naar het bewerkingsproces: als je bent ingezoomd en op bewerken klikt kom je dus in de iD editor terecht. Je ziet daar de wegen en bushaltes aangegeven met andere symbooltjes. In dit geval hebben de lijnen en punten die in de relatie zitten een rode achtergrondkleur. Als je de bushalte aanklikt zie je links in het scherm de eigenschappen van dit punt. Zoals je bovenin ziet is het dus een bushalte, je ziet de naam en als je verder naar beneden scrolt zie je het kopje "alle relaties". Hieronder staan als het goed is alle buslijnen die deze halte aandoen. Met de + knop onderin kun je het punt aan een bestaande relatie toevoegen, als hij bijvoorbeeld mist in een bepaalde lijn. Met wegen werkt het hetzelfde. Klik op de weg en scrol in het linkerscherm naar beneden, dan zie je alle relaties die deze weg als onderdeel hebben. Bij wegen zitten daar soms ook wandel- en fietsroutes tussen.
Hoe een route te vinden:
Het makkelijkst is via
deze site. Zoeken op nummer in "relation name" of "ref tag", bij operator de vervoerder intypen.
OF: via de kaart, inzoomen naar een weg of halte waar de lijn komt. Zo kom ik er net achter dat de Rotterdamse tramlijn 2 die hier eerder genoemd werd wel in openstreetmap staat, maar niet te vinden was doordat de "operator" in dit geval niet was ingevuld.
http://www.openstreetmap.org/relation/382709 (hier heeft men de haltes overigens niet toegevoegd aan de relatie).
Juist omdat het terugvinden van deze lijnen zo ingewikkeld is, zou ik ze zo graag gelinkt zien aan de wikipagina's. Het gaat mij dus puur om een linkje naar de relatie. We kunnen bij het toevoegen zelf controleren of de lijn in orde is. Is dat niet het geval, kun je altijd afzien van het toevoegen, of kun je het proberen te repareren. Of mij vragen het te repareren, want daar ben ik best toe bereid. Bij een wijziging hetzelfde verhaal: de relatie op openstreetmap zal niet automatisch mee veranderen, maar er is een grote groep actieve gebruikers die het vanzelf aan zal passen. Of je past het zelf aan of vraagt mij er naar te kijken. Of je haalt simpelweg het linkje al dan niet tijdelijk weg, want het lijkt me een goed idee het linkje optioneel te maken.
Tot zo ver mijn korte uitleg die stiekem best lang is geworden, als ik iets vergeten ben of ergens te snel overheen gegaan ben hoor ik het graag. Je kunt op de
transport layer van openstreetmap overigens altijd alle buslijnen zien en daarmee bijvoorbeeld alvast controleren hoe betrouwbaar de gegevens zijn ;) Nog mooier is
www.öpnvkarte.de, eveneens gebaseerd op openstreetmap. Het nadeel van die laatste site is wel dat hij slechts eens in de zoveel tijd bijgewerkt wordt. Voor de wiki hebben we er ook niks aan, omdat er niet naar een specifieke route gelinkt kan worden.
Ik ga eens kijken wat er allemaal met QGis kan trouwens, ziet er uit als een mooi programma :) Ken het verder zelf nog niet echt