Het is al laat op de avond en ik zit in Nijmegen te wachten op de laatste trein naar Zwolle. Ik praat wat met collega’s, terwijl op de achtergrond de televisie aan staat. Dan gaat ineens mijn telefoon; het is de bijsturing die slecht nieuws heeft. Er heeft een aanrijding plaatsgevonden bij Gilze-Rijen, waardoor er daar geen treinen rijden. “Bovendien,” zo zegt de bijstuurder, “hebben we nu geen machinist én geen trein om te laten rijden.” Het alternatief bestaat uit de trein van een half uur later. Normaal rijdt die tot Arnhem, maar er wordt me gevraagd of ik die dan door wil rijden. Daar doe ik niet moeilijk over, dus blijf ik nog een half uur langer in Nijmegen. Maar ik voorzie ook wat daar aan vastkleeft: Als de reizigers daardoor een half uur later voorbij Arnhem reizen, zijn de laatste aansluitingen natuurlijk ook al vertrokken. Ik bel alvast rond om te vragen of iemand zich daar mee bezig kan houden. Dat wordt me toegezegd.
Een half uur later komt de laatste trein naar Arnhem voorgereden. Een van de collega’s gaat nog mee tot Elst om daar naar huis te gaan, de ander gaat mee naar Arnhem. Onderweg word ik gebeld door de Klantmonitor. Dat is een collega die vanuit het OCCR in Utrecht kijkt naar wat de gevolgen zijn voor reizigers als bepaalde beslissingen genomen worden en zorgt dat er voor de reiziger een alternatief geregeld wordt. Normaal spreek je als conducteur de Klantmonitor niet, maar het is laat op de avond en middels direct contact kunnen we wat sneller dingen regelen. We spreken af wat we doen als er grote groepen reizigers dreigen te stranden.
In Zutphen zijn de laatste treinen naar Goor en Winterswijk al vertrokken, in Deventer de laatste trein naar Enschede en in Zwolle de laatste trein naar Groningen. En daar komen altijd wel reizigers op af, maar het aantal is vooraf niet in te schatten. In Nijmegen kwam er al een jongen naar me toe die nog naar Hengelo wilde. Direct na vertrek uit Nijmegen heb ik omgeroepen dat reizigers die hun laatste trein zouden gaan missen door het uitvallen van een trein eerder zich bij mij konden melden. In Arnhem staan er twee dames op het perron die naar Goor hadden gewild en een jongedame die nog naar Hoogveen wil. Ik zet ze bij elkaar in één coupé en roep na vertrek nog een keer op om mensen zich te laten melden als ze hun aansluiting hebben gemist. Daar komt niemand op af, dus regel ik voor de dames naar Goor een taxi. Als dat op poten is gezet, merkt een van de dames op:
“Wat een werk voor één persoon die voor een trein gaat staan.” Ik haal mijn schouders op; daar word ik voor betaald. En we zijn het wel redelijk gewend; dat soort dingen kunnen een behoorlijke nasleep hebben. Ze zijn blij dat ze in deze, licht beschonken, staat toch nog thuis kunnen komen. Het meisje dat naar Hoogeveen wil vertel ik dat ik na Deventer voor haar ga bellen, omdat er onderweg misschien nog meer mensen instappen die richting het noorden willen en dan kunnen we dat natuurlijk mooi combineren in één taxi.
Dan belt de Klantmonitor me terug. Ik had hem al medegedeeld dat die ene jongen naar Hengelo wilde. De klantmonitor heeft gekeken wat er te regelen was, omdat in Deventer de laatste trein naar Enschede ook al vertrokken zal zijn wanneer wij daar aankomen. Er blijkt nog een lege reizigerstrein naar Hengelo te gaan, vijf minuten voordat we in Deventer aankomen. Hij heeft de machinist bereid gevonden wat later te vertrekken en in ieder geval die ene jongen mee te nemen.
In Zutphen stappen de beide dames uit, op weg naar hun taxi. Voor het handjevol reizigers dat nog is ingestapt roep ik nog een keer om, maar niemand komt zich melden.
In Deventer staat aan de overzijde van het perron de lege trein netjes te wachten en de procesleider perron staat erbij, we hebben kort portofonisch contact. Zodra de jongen is ingestapt, vertrekt die trein. Mijn Arnhemse machinist stapt hier af, omdat hij anders veel te veel tijd bij moet leggen. Hem is gevraagd om een andere trein die leeg richting Arnhem moet mee te nemen, zo worden er twee vliegen in één klap geslagen. Voor mij is er een Amersfoortse machinist opgetrommeld.
“Ja, ze vroegen of ik naar Deventer wilde gaan om deze trein te rijden, want ze hebben hier in de regio momenteel geen enkele machinist vrij om dat te doen.” zo zegt hij, nadat hij is ingestapt.
Daar ben ik wel blij mee, want anders zouden we in Deventer stranden en moest er alsnog een bus besteld worden.
Kort erna vervolgen wij onze weg en roep ik nog een keer om, waarna ik naar het meisje dat naar Hoogeveen wil loop om haar taxi te regelen. Ze is erg moe en blij dat er toch nog een manier is om haar naar huis te brengen. Ik besluit voor de zekerheid nog een rondje door de trein te lopen om te zien of er niemand in slaap is gevallen of oortjes in heeft en mijn omroepberichten niet heeft gehoord, dus ik vraag ze stuk voor stuk waar ze heen moeten, maar niemand hoeft verder dan Zwolle.
Uiteindelijk kom ik een half uur later dan gepland in Zwolle aan, waar het handjevol reizigers dat nog in de trein zat uitstapt en het meisje dat naar Hoogeveen wil naar de taxistandplaats loopt waar haar taxi al staat te wachten. Ik bedank de Amersfoortse machinist, die met een taxi naar Amersfoort teruggebracht zal worden. Nu kan ik ook naar huis.
Het is wederom laat op de avond wanneer ik met de laatste trein van Enschede naar Zwolle onderweg ben. Het is rustig in de trein en ik mag vandaag twee keer heen en weer naar Enschede, dus ik ben op weg naar huis. We rijden mooi op tijd en komen dan ook op tijd in Nijverdal aan. We moeten een minuutje wachten op de trein uit Raalte, waarna ik het vertrekproces in gang kan zetten. Nadat ik alle deuren gesloten heb, trekt de machinist op, maar we hebben nog geen vijf meter gereden of de trein komt met een klap tot stilstand. Ik loop naar de machinist om te horen wat er is.
“ATB-installatie defect,” leest hij op van het scherm van de boordcomputer. Dat is niet zo best. ATB staat voor Automatische Trein Beïnvloeding, wat een hulpmiddel voor de machinist is als het neerkomt op de seinen. De ATB bewaakt de toegestane snelheid die een sein afgeeft. De computer geeft opdracht om het systeem uit te zetten middels een knop die in de cabine zou moeten zitten, maar die kunnen we nergens vinden. Nadat ik heb omgeroepen dat we met een technische storing zitten, duurt het niet lang voor een Zwolse machinist die met zijn vrouw privé in de trein zit naar voren komt. De beide machinisten overleggen kort en de collega die privé met ons meereist loopt daarop naar de installatie om die ter plekke uit te schakelen. Nadat hij dat heeft gedaan, gaat de installatie uit in de cabine en kunnen we, met toestemming van het Materieel Bureau Nederland waarover ik eerder al heb geschreven, onze weg vervolgen. Maar dat heeft wel een beperking: Omdat de ATB nu niet werkt, moet de machinist zelf de snelheid in de gaten houden en geldt er een snelheidsbeperking van maximaal 80 kilometer per uur, om te voorkomen dat er in geval van nood niet ingegrepen kan worden door het automatische systeem. En zo hobbelen we met 80 kilometer per uur richting Zwolle. Omdat we 11 minuten te laat uit Nijverdal zijn vertrokken, staat de laatste trein uit Zwolle die we normaal in Heino kruisen al in Raalte, waardoor die op tijd richting Enschede door kan rijden. Wij hobbelen weer verder en komen uiteindelijk 14 minuten later dan gepland in Zwolle aan, waar de trein naar Groningen nog netjes staat te wachten. En zo kan ik ook deze keer weer te laat naar huis.
Door werkzaamheden rijden de laatste treinen naar Groningen niet verder dan Assen. In Assen staan er bussen klaar om de reizigers verder naar het noorden te brengen. Voor aankomst roep ik dat nog een keer om en stroomt de trein in Assen leeg. Samen met mijn machinist gaan we iedere coupé af om te voorkomen dat er nog iemand ergens ligt te slapen of oordopjes in heeft en alles natuurlijk heeft gemist. Het gaat goed; er zit zowaar niemand meer in de trein. Maar dan komen Snip en Snap de stationstrap afgelopen. Snip is straalbezopen en Snap is zijn vriendje die hem dan maar in de gaten houdt.
“Haren?” vraagt Snip. Ik leg uit dat hij dan met de bus moet, want we gaan niet naar Haren. Vervolgens drukt hij op de knop om de deur te openen en zegt:
“Groningen is ook goed.” En hij stapt in. Zucht.
Snap blijft buiten; die snapt precies wat ik heb gezegd. Ondertussen wandelt Snip door de halve trein heen, hij heeft kennelijk een doel want ondanks dat hij niet op zijn benen kan blijven staan strompelt hij de trap op en de coupé door. Ik loop buitenlangs en zie dat hij zich op het toilet verschanst. Daarvan trek ik de deur open en terwijl hij zijn broek ophijst leg ik hem nog een keer uit dat hij de trein uit moet. Het duurt even, maar uiteindelijk lukt dat. Ik sluit de deur en draag hem over aan Snap, die het hem tot vervelens toe uit blijft leggen dat hij met de bus moet. Dan komt er een andere reiziger voorbij van wie ik opvang dat Snip is geweigerd door de buschauffeur omdat hij in kennelijke staat is. Die jongen komt er wel...
Dan staat er ineens ook een politieagente naast de machinist. Een reiziger blijkt gebeld te hebben, omdat hij is lastig gevallen door twee reizigers en die zouden nu bij ons in de trein moeten zitten. Wij zijn er zeker van dat het niet zo is, want we hebben de trein net leeg gelopen. De agenten wandelen echter nog een keer langs de reeds afgesloten trein en treffen ook niemand aan. Terwijl de machinist de trein opstart en gereed maakt om leeg terug te gaan naar Zwolle, vraag ik de agenten of ze Snip van het perron willen halen, want op de achtergrond zie ik hem tegen de trein aanleunen en zinloos drukken op het deurknopje. Als de trein gaat rijden en hij hangt er nog zo tegenaan... Ik loop vervolgens naar de machinist en zie dat de agenten Snip en Snap het perron af sturen. Het hele akkefietje heeft ons tien minuten extra gekost en doordat het sein automatisch op tijd groen wordt, maar wij nog niet klaar waren met de trein, wordt het sein herroepen en weer rood. De overweg die erachter ligt gaat ook weer open, waarna wij ons aan kunnen melden dat we gereed zijn voor vertrek. Op naar huis...
Conducteur Mike
