In het voorjaar van 2024 besloot ik dat ik naar IJsland toe wilde gaan en ik wilde daar nog wat anders aan knopen. Ik keek naar de wereldkaart en ten westen zag ik Groenland liggen alsof het een olifant was in de kamer. Als ik dan toch in IJsland ben, waarom ga ik dan niet gelijk nog een pak westelijker naar Groenland?Hoe sterk is de eenzame fietser die kromgebogen over zijn stuur tegen de wind zichzelf een weg baant?
Haarlem (Boudewijn de Groot)
Een hoop achtergrondgeleuter
Of, sterker nog, naar Canada toe? Ik las tegen de tijd dat ik deze tocht wilde gaan doen en ik mijn opties begon af te wegen een artikel waarin stond dat vanuit Groenland een vluchtverbinding zou worden opgestart naar de stad Iqaluit, hoofdstad van het territorium Nunavut, in Canada. Dat klinkt machtig interessant, alsof het 1+1+1=3 is en dat maakte dat ik een conceptplan maakte met het doel uiteindelijk te eindigen in Canada. IJsland is al afgelegen, maar nog niet zo afgelegen als Groenland en al helemaal niet als Nunavut. Steeds een stukje noordelijker, naar de inuït. Je hebt inuït in Groenland, maar ook in Nunavut en die twee volkeren zijn verwant aan elkaar. Wat zouden de verschillen zijn? Hoe zou het daar zijn, zo in die afgelegen stadjes? Ik wilde het zien, maar zoals wel vaker met zulke extreme ideeën moet je je bedenken: moet ik alle twee nu al zien, of heb ik aan Groenland genoeg voor een eerste keer? Groenland is onderdeel van Denemarken en dat klonk daarom toegankelijker dan Nunavut, maar goh, met zo’n vliegverbinding zou dit opeens toch binnen handbereik komen. Anders zou je nooit in je leven in zo'n oord komen. Daarnaast, ik heb immers ook nog een geldige ETA van twee jaar terug, dus inreizen zou vast geen probleem moeten zijn.
De eerste stap is uiteraard om in Groenland te komen en als ik daar dan ben, wat ga ik dan doen? Ik kan alvast niet mijn reeks van ‘over land’ voortzetten omdat er geen veerdienst is naar Groenland en dat is ergens ook logisch, zoiets zou veel te weinig opleveren en het is ook helemaal niet praktisch. Of ik moest een goederenschip vinden ergens, of mee met een één of ander cruiseschip zeker? Dat alles werd ‘m vast niet, maar ik kon wel vliegen, dus werd het dat maar. Het idee in zo’n propellorjoekel te zitten en over de sneeuw heen te vliegen, daar kan ik moeilijk nee tegen zeggen. Eenmaal in Groenland zijn de reismogelijkheden niet bepaald reuze. In tegenstelling tot IJsland kun je in Groenland niet over land van oost naar west, of van noord naar zuid. Sterker: die nederzettingen, dorpen en stadjes, die allemaal dunbevolkt zijn, zijn niet eens met elkaar verbonden met wegen of wat dan ook door de frequente, hevige sneeuwval, het doorgaans slechte weer… Die wegen zijn er niet. Al het binnenlandse verkeer gaat over water, of over lucht. Wat je wel kunt doen, is langs de westkust van noord naar zuid met een soort van vrachtschip reizen dat wat ruimte heeft voor passagiers: de Sarfaq Ittuk, dat eigendom is van Arctic Umiaq Line. Varen met dat schip is niet echt duurder dan de veerdienst van Denemarken naar IJsland en dat heeft me definitief overgehaald om naar Groenland door te reizen. Stel je toch voor, zo langs die rotsen, die ijsschotsen die ronddrijven, weet ik veel hoe het eruit ziet begin juni?
Er zijn met de tijd een paar nadelen aan dit concept ontstaan, die ik gaandeweg wat verder toelicht. Ten eerste, en dit zou het belangrijkste worden naarmate de reis vordert: naarmate je dichter bij de poolcirkel komt, hoe onbetrouwbaarder je reisplannen worden en ten tweede heb je ook nog wat met budget, maar goed, laten we het daar nog niet over hebben…
Ik ging de vlucht naar Groenland en de boot in Groenland dus sowieso regelen, maar voor Canada boekte ik uiteindelijk niets. Op een zekere dag ontdekte ik in plaatselijke media dat de vluchten tussen Groenland en Canada opgeschort werden omdat de luchthaven van Nuuk zijn beveiliging (lees: immigratiecontrole) niet op orde had en de Deense autoriteiten de licentie voor internationale vluchten had ingetrokken. Mensen die deze nieuwe route wilden doen waren gelijk heel wat dagen gestrand… dat zag ik mezelf nog overkomen zo en met het idee dat mij dat heel wat duiten méér zou gaan kosten beviel me niet, dus besloot ik het op Groenland te houden en Canada te laten voor wat het was. Wat ook een rol speelde: die vluchten naar Nunavut zijn wekelijks en die vluchten waren met mijn planning nèt niet fijn te combineren met de veerboot. Tegen de tijd dat wij aanmeren met de Sarfaq Ittuk in Nuuk is dat vliegtuigje pas weg en zou ik een week in Nuuk of omgeving moeten wachten eer ik verder kon vliegen. Dat zag ik niet zitten.
Dat de luchthaven van Nuuk een tijdje dicht ging betekende overigens niet dat Groenland daarmee compleet van de rest van de wereld geïsoleerd werd, want voor de opening van de ‘nieuwe’ luchthaven van Nuuk had Groenland al twee internationale luchthavens die benodigde faciliteiten voor internationale vluchten wel al hadden: Kangerlussuaq (een gat aan de westkust, enkele honderden kilometers noordelijk van Nuuk, waarvan niemand van buiten Groenland weet hoe je het uit moet spreken) en Kulusuk (in het oosten, gelegen op een eilandje). Reizigers die vanaf Nuuk zouden vertrekken of in Nuuk zouden aankomen, zouden in Kangerlussuaq uiteindelijk een tussenstop moeten maken.
Vliegen naar Groenland is het plan, maar om nu te vliegen naar Nuuk, de boot te nemen en dan weer terug te vliegen naar Nuuk (of andersom) leek me niet interessant. Ik moet sowieso terugvliegen vanuit Nuuk, dus maak ik liever een groot rondje en het gegeven dat er vluchten bestaan naar een stadje ten noorden van de poolcirkel (ja ja, het heeft drie delen geduurd, maar daar issie dan, die vermaledijde poolcirkel), waarvandaan de Sarfaq Ittuk zou afvaren richting Nuuk stemde me enthousiast. Dat ik voor het eerst in mijn leven in fokking Groenland boven de poolcirkel zou raken is ergens ook wel een dorstig vet idee. Ik zou een vlucht nemen naar Ilulissat op de eerste dag van het hele jaar waarop er überhaupt vliegtuigen daarnaartoe vertrekken. Kun je nagaan.
De foto's. Naar Keflavík en Ilulissat
Ik heb een vlucht geboekt die in de avond zou vertrekken, maar al een half jaar van tevoren weet Icelandair blijkbaar al dat ze die vlucht gingen annuleren. Ze hebben me omgeboekt naar een vlucht in de ochtend, waardoor mij een rustige wandeldag in Reykjavík de stad zelf door de neus geboord werd. Ik moest zodoende morgenvroeg al meteen op pad naar de bushalte.
1. Teletekst van RÚV zegent ons met vertektijden van vluchten. Interessant is de FI123 met bestemming Ilulissat. Da’s de eerste vlucht van het hele jaar naar die bestemming en ik zou de tweede vlucht van het hele jaar nemen naar die bestemming.
2. Ik sta aan het BSÍ, het beginpunt voor excursieritten. maar ook voor de luchthavenhuttles. Die bussen van Flybus die je naar de luchthaven van Keflavík brengen kosten 4000 ISK, dus ongeveer 28 euro, wat vrij prijzig is, maar ja, het moest eens zijn dat er een voordeliger alternatief is in de vorm van een Strætó-streekbus die veel minder vaak rijdt, maar daarom ook 2400 ISK, dus 16,75 euro. In tegenstelling tot een ruime wachtruimte met vertrekschermen zal je het voor buslijn 55 moeten doen met deze rare rode abri. Dat die rit zo prijzig is is misschien niet zo verwonderlijk: we hebben het over een rit van zo’n 50 kilometer, die per Flybus er 45 minuten over zou moeten doen en per bus 55 een uur en een kwartier.
3. De dienstregeling in kwestie. Slechts doordeweeks rijdt deze bus. Heel logisch, want ‘s weekends moet je ook niet vliegen. Ik moest de tweede bus van de dag hebben en die sloot ronduit perfect aan op mijn vlucht met het inchecken van bagage etc. Gelukkig hoefde ik dus niet om vijf uur al op.
4. Ik heb niet zo’n goede foto’s van de bus, maar je kunt zien dat het een bus van een pachter is en het is zowáár geen midibus. Goed voor de mensen met veel bagage.
5. Welja, mijn bestemming is duidelijk zichtbaar op de bestemmingskaart: Ilulissat, boven de poolrickel.
Ik had wel vaag ooit van Ilulissat gehoord omdat dat in de buurt lag van een nederzetting waar een tijdje een Færöerees michelinsterrestaurant gevestigd zat dat besloot dáár te gaan zitten terwijl hun oorspronkelijke locatie op zo’n schapeneiland verbouwd werd. Tegen de tijd dat ik deze reis zou maken was deze verbouwing al afgerond en was dat restaurant alweer terug naar huis toe dus echt gekke dingen kon ik vast niet doen.
Het inchecken was niet heel spannend, al moest zo een beetje alle bagage voor mijn vlucht naar de ‘odd-size luggage’ toe. De luchthaven van Keflavík heeft een beetje een impressie van een schuur, maar er is wel een drukwatertappunt bij de toiletten in de commerciële zone. Komt het lege flesje toch mooi weer van pas.
6. De nugget die me naar Groenland zal vliegen: een propellorvliegtuig van het type De Havilland Canada Dash 8. Zo heb ik toch nog iets van Canada gedaan tijdens deze reis. Deze foto was al genomen toen ik net in Groenland geland was, maar niet verder vertellen…
7. Een heuse kist met van die turboprop-motoren. Ik heb nog nooit in zo’n ding gezeten, op dat kleine propellorvliegtuigje na waarmee ik in vijf minuten van Harlesiel naar het Duitse Waddeneiland Wangerooge ben gevlogen. Dit toestel nu is toch twee keer zo groot.
Al vliegende naar de westkust gaat de tijd nog eens twee uur terug. Terwijl het in IJsland overal +00:00 UTC is, zijn er in Groenland maar liefst drie tijdzones, en één ervan is relevant voor mij: -02:00 UTC. De overige twee zijn van toepassing op een één of ander onbewoond weerstation in het oosten (waar het ook +00:00 UTC is) en een Amerikaanse militaire basis met de naam Pituffik (Thule), waar het -04:00 UTC is. De tijdzones zijn in 2023 aangepast naar hoe ze nu zijn, maar er gaan geluiden op vanuit bedrijven (waaronder de nationale luchtvaartmaatschappij van Groenland) om de tijdzones in Groenland terug te draaien, omdat zij nu hun personeel naar eigen zeggen niet meer in Groenland zouden kunnen stationeren op basis van bestaande contracten, want heen- en terugvluchten op dezelfde dag zouden dan niet meer mogelijk worden.
Ik mocht al blij zijn dat er überhaupt iets vloog in deze contreien. In de winter van 2024/2025 gebeurde er in IJsland al het nodige met die vulkaanuitbarstingen. Herinneren jullie je de uitbarsting van de Eyjafjallajökull in 2010 nog, die het hele trans-Atlantische luchtverkeer lam legde? Wel, die uitbarstingen die de afgelopen tijd in het nieuws voorbij zijn gekomen, vonden plaats bij scheuren op het schiereiland Reykjanes, waar de luchthaven Keflavík op ligt. Ik begon het me al voor te stellen, dat lava de toegangsweg naar die luchthaven zou opslokken. Er is al een dorp opgeslokt (Grindavík) en de Blauwe Lagune werd ook al praktisch onbegaanbaar gemaakt door de uitbarstingen. Gelukkig niks van dat alles.
8. Na het opstijgen begon het nog vrij standaard: we zien de Atlantische Oceaan maar naarmate we verder westelijk komen, begint de hoeveelheid ijs ook toe te nemen.
9. Omdat we met een propellorvliegtuig vliegen kunnen we niet zo hoog vliegen als een gemiddelde widebody vliegtuig en daardoor zien we des te meer van het poollandschap, al moet gezegd dat na een tijdje het landschap letterlijk alleen maar wit werd. Je kon niks zien behalve wit. Niet omdat er overal laaghangende bewolking te vinden was, maar vooral omdat er alleen maar sneeuw lag.
10. Onderweg krijgen we koffie en thee en er is een bescheiden aanbod aan overige catering. Het toestel is vol met Fransen, de thee is Frans, maar er zat ook iemand naast me waarbij het me opviel dat diegene de NS-app en de 9292-app op de telefoon had. Je komt Nederlanders ook overal tegen! Zelfs in een afgelegen stadje boven de poolcirkel in Groenland.
11. Na een tijdje over het grote koude niets te hebben gevlogen komen we weer reliëf tegen: we naderen de westkust. Hier hebben we het ijsmeer van Ilulissat van bovenaf gezien.
12. IJs-eilandjes met dat heldere blauw er zo op...
13. We gaan landen op het ijs zeker? Nee, niks daarvan. We gaan gewoon op het asfalt terecht komen. Het asfalt dat aangelegd is op de rotsen. Dat klinkt net even wat prettiger dan 'op de rotsen terecht komen'. Alsof we op de rotsen te pletter gaan slaan of zo...
14. Na landing zien we broertjes van ons toestel: andere Dash 8 300’en van Air Greenland, de Groenlandse evenknie van Icelandair. Je vraagt je misschien af: waarom zijn we überhaupt met een propellortoestel hierheen gevlogen? De landingsbaan is simpelweg te kort voor grotere toestellen…
15. De luchthaven van Ilulissat is heel kleinschalig en voelt aan alsof het een sportkantine is. Het ligt redelijk ver van de bewoonde wereld, dus rijden er shuttles rond. Het zijn geen gewone stadsbussen waar je voor kan betalen, maar bussen die je in principe alleen kan nemen als je een hotel hebt geboekt dat een afspraak heeft met deze shuttledienst. Mijn hotel heeft zo’n afspraak en zo kon ik gratis mee. Niet dat iemand echt verifieert dat je een boeking hebt of zo. Je zegt dat je geboekt hebt bij zo’n hotel, je gaat zitten en je doet je ding, al moet je natuurlijk maar dan net wel hopen dat dat busje er dan wel is voor andere reizigers die dit geregeld hebben.
16. Daar hebben we alvast een voorproefje van de ijsschotsen!
In Ilulissat
17. Het uitzicht vanuit mijn kamer voor de komende paar dagen: het dorp, het water van de Straat Davis en ronddrijvende ijsschotsen. Iedere keer als je naar buiten kijkt ziet het er anders uit; dan is de positie van de ijsschotsen weer anders.
Eenmaal in Groenland hoopte ik op hetzelfde ‘grapje’ dat ik had op de Færöer, dat ik via een netwerk dat dezelfde naam had als mijn provider toch stiekem kon roamen zonder kosten, maar nee, hier in Groenland moet je echt diep in de buidel tasten en daar waarschuwde de welkomst-SMS me ook voor. Ik was nu “echt” niet meer in IJsland. Tijdens mijn verblijf hier zou ik het moeten doen met de wifi van het hotel, maar als je toch per se internet wilt hebben, heb je beperkte eSIM-bundels die je voor een week of twee weken kunt bestellen tegen 249 DKK resp. 499 DKK (34 euro dan wel 67 euro).
18 - 20. Na ingecheckt te hebben is het aan het einde van de middag en wandel ik vast wat rond in het stadje. Ik moet zeggen dat ik dit nu al intrigerender vind dan IJsland, maar dat zal meer zijn omdat dit een totaal andere omgeving is, andere bebouwing. Het is er rauwer. Die gekleurde houten hutjes, gebouwd op de rotsen waar helemaal niets groeit, met restjes sneeuw. De houten trappen die aangelegd zijn om die huizen met elkaar te verbinden. Wat een wereld. Het lijkt me niet heel fantastisch om daar te wonen, maar goh, om het te bezoeken als reiziger...
21. De plaatselijke haven: hier drijft casual een ijsbergje tussen de boten in. Een mini-Titanic in wording zeker?
22. De plaatselijke drinkwatervoorziening ligt achter een soort van dam en er drijft nog wat ijs op. Ik moet zeggen dat ik het drinkwater hier niet lekker vond, al was het zeker veilig om te drinken.
23, 24. Ilulissat heeft een stadsbus, die best regelmatig rijdt over een vaste route. Van ‘s ochtends tot ‘s avonds ieder half uur, op enkele pauzes na. Probeer daar maar eens aan te tippen, IJsland! En dat voor een klein stadje als Ilulissat met iets meer dan 4500 inwoners.
25. Een bushalte van de stadsbus, al zouden wij die in Nederland denk ik eerder een buurtbus noemen. Wat dit gekke ding boven die abri is? Reed de bus vroeger op stoom of zo, dat die voorzien moest worden van water onderweg?
26. In Ilulissat (eigenlijk op meerdere plaatsen in Groenland) heb je vestigingen van de Spar, de Nederlandse supermarktketen. Ik vind de aanwezigheid van de Spar hier ironisch, omdat je hier in Ilulissat geen enkele boom gaat tegenkomen. De enige boom die je hier gaat vinden is die in het logo van de Spar. Al is de inrichting sterk Deens ingericht, toch merk je een zekere Nederlandse aanwezigheid met bijvoorbeeld dit beschuit.
27. In Ilulissat tref je soms Lada’s aan.
28. Het is kwart over 11 ‘s avonds en ik heb de weg naar het dakterras van mijn hotel gevonden. Het wordt hier - net als in het noorden van IJsland - wederom niet donker. De hele nacht blijft de zon in je bakkes schijnen, tenzij je de gordijnen dicht doet natuurlijk.
In het hotel heb ik elke dag een uitgebreid ontbijt waar ik niet over klagen kan. Een enorm aanbod aan broden, soorten jams, kazen, worst, yoghurts, potjes met rare lepelbare dingen erin... Nou ja, ok, er is weinig fruit, maar goed, de banaan is hier ook niet een inheemse vrucht of zo. In supermarkten hier is het ook verrassend moeilijk om bananen te vinden, maar ook om melk te vinden. Wat je voornamelijk vindt is lactosevrije melk. Alsof de inheemse bevolking massaal lactose-intolerant is.
29. De volgende dag heb ik de volledige dag hier te spenderen en gelukkig is het weer prachtig. Tijd om een lange wandelroute uit te proberen. Je hebt in Ilulissat een paar routes, variërend van kort en eenvoudig tot lang en uitdagend (tenminste vier en een half uur onderweg met veel klimmen) en de lange spreekt mij hier aan. Onderweg naar het beginpunt loop ik een paar wijken.
30. Pas op, sledehonden! Er zijn hier routes die bestemd zijn voor sledehonden en het is voor andere voertuigen verboden om zich daarop te bevinden… als er sneeuw ligt. Nu ligt er uiteraard geen sneeuw, dus is dit geen probleem op het moment.
31, 32. De sledehonden zelf liggen werkloos te slapen in de buitenlucht. Het zijn geen huisdieren zoals wij ze kennen, die je in huis neemt en die je aait. Honden hier zijn een beschermd soort ras dat echt bedoeld is als jachthond en deze honden zijn daarom ook niet gedomesticeerd. Overal staan borden die toeristen het ontraden om in de buurt te komen en om ze te aaien, omdat ze kunnen bijten. Ze zijn overal en nergens in de buitenwijken van Ilulissat, vaak liggen ze aan de ketting. Voor de wandeling - de zogeheten blauwe route - moet je door de honden heen slalommen, maar dat is geen probleem, zolang je maar de blauwe route nauwgezet volgt.
33. De meeste mensen volgen de blauwe route tegen de klok in, maar ik volg deze met de klok mee en het beginpunt is dan bij de plaatselijke steengroeve. Als je door de honden heen moet, is op de vloer letterlijk een pad uitgestippeld, in het blauw. Blijf je op dat pad, dan laten de honden je met rust. Voor de rest kijken de honden die wel wakker zijn je mild geïnteresseerd aan.
34. Het is een zonnige dag, de temperaturen liggen rond de 10 graden en er is sprake van veel smeltijs, wat het pad plaatselijk een modderpoel maakt. Niet heel bevorderlijk voor je wandelschoenen, maar er is nog genoeg sneeuw om je schoenen weer mee te reinigen.
35. Door de smeltsneeuw moet je wel uitkijken waar je je stappen zet, omdat je hier plots door een meter sneeuw kunt zakken.
36. Een paar keer onderweg zie je dit soort ‘checkpoints’. Bij de plaatselijke VVV kun je wat plattegronden ophalen, met daar onder meer die wandelroutes erop, om je een indruk te geven van hoe die route loopt, maar in principe heb je aan de markeringen op de rotsen genoeg, ware het niet dat ik soms redelijk flink van de route afweek. Bereik ga je in elk geval tijdens de route veelal niet hebben.
37. Een klein meer, in het bergachtig gebied. Het water smaakt precies zoals het kraanwater en dat smaakte al niet zoals thuis, of tenminste, zoals ik zou verwachten dat drinkwater zou moeten smaken.
38 - 40. En dan: het ijsfjord. Het fjord is 60 kilometer lang gevuld met ijsschotsen, ijsbergen en andere varianten van ijs en het is een machtig beeld wat je in IJsland niet zal aantreffen.
41 - 43. In Ilulissat en omgeving groeit heel weinig aan planten, maar je kunt ze wel degelijk vinden. Voornamelijk vetplanten en mossen groeien hier. Begin juni is nog praktisch midden lente voor Groenlandse begrippen, maar in september en oktober zal je hier bessen aantreffen die de lokale bevolking ook komt plukken. Op de route tref je vooral huislook (sempervivum, wat een logische naam is voor de extreme klimaatomstandigheden die je hier hebt), de pimpernel en kruipende rotsroosjes.
44. De blauwe route is een route die niet voorzien is van een duidelijk pad, maar je kunt toch een pad ontwaren door dit soort blauwe stenen, of blauwe punten die gespoten/geverfd zijn op rotsen, op plekken die je van ver kunt zien, zodat je je kunt oriënteren.
45, 46. Als je vanuit het centrum tegen de klok in loopt, tref je vrij vlot boven op een rots een paar bankjes en verrekijkers aan. Veel bijzonders ga je op de ijsbergen of in het water door de verrekijker doorgaans niet vinden.
47. Na de ruige route komt een pad van vlonders.
48. En toen was daar het fjordmuseum. Een modern bouwwerk, waar je zo’n expositie vindt met zo’n bijbehorend verhaal erbij, met de mogelijkheid om op het dak te lopen, van op de vlonders.
Laten we het eens hebben over annuleringen hier in Groenland
Nu moet je weten: voor vertrek maakte ik een document aan met een eerste conceptversie van deze reis in juli 2024 en in september 2024 heb ik al een beginnetje geschreven van het verhaal dat je nu aan het lezen bent (dank daarvoor overigens). Ik heb tijdens het schrijven aantekeningen gemaakt van ideeën en nieuwsartikelen die ik tegen ben gekomen en het is eigenlijk best leuk om dat allemaal terug te zien. Enerzijds leuk als: mijn motivaties waren toen al duidelijk(er) beschreven dan wanneer ik die in april 2024 probeerde te verwoorden, en anderzijds “leuk” (tussen aanhalingstekens) hoe ik me afvroeg, hoe bepaalde dingen zouden gaan lopen en eindigen. Dat klinkt misschien onheilspellend, maar inderdaad, er is het een en ander geannuleerd geweest. Waar ik in Europa tijdens mijn reizen slechts een enkele keer gestrand ben geweest (nota bene in Nederland lol), kreeg ik nu gelijk het hele feest over me heen in Groenland.
Ik had het over de Arctic Umiaq Line, die boottocht die ik wilde maken van Ilulissat naar Nuuk. Een tocht van twee dagen en twee nachten, langs de westkust. Die overtocht ging uiteindelijk niet door en ik heb die moeten annuleren. In oktober 2024 las ik in een Groenlandse krant die in het Deens geschreven wordt (ja, ik zoek wel eens nieuws op in gebieden waar ik naartoe ga, om een indruk te krijgen van wat daar aan de hand is) dat Arctic Umiaq Line op de nominatie stond om eind 2025 geschrapt te worden. De rederij was in de financiële moeilijkheden gekomen na een dienstregelingswijziging die slecht heeft uitgepakt voor het bedrijf. Die wijziging, waarin de route werd ingekort en enkele nederzettingen niet meer aangedaan werden, leidde tot een halvering van het aantal reizigers in 2024 en de Groenlandse overheid gaf te kennen niet nog meer in de rederij te investeren dan ze nu al deden. Die informatie wist ik toen al. Uiteindelijk kreeg ik in december 2024 een e-mail van AUL, met de mededeling dat de dienstregeling is gewijzigd, zonder enige toelichting. Ik wist toen al genoeg: AUL had een akkoord bereikt met de overheid om de oude dienstregeling te herstellen en dat maakte dat mijn overtocht met vier (!) dagen opgeschoven werd. Ik had de optie open gehouden dat die vertrekdag misschien een dag of twee zou worden opgeschoven, maar vier?? Die veertocht kon ik onmogelijk nog doen. Tegen de tijd dat ik op die boot kon stappen was ik al net een paar uur terug in Kopenhagen.
Ik kon mijn plannen om gaan gooien en daarop boekte ik wat alternatieven: een vlucht naar Nuuk met een tussenstop in Sisimiut en vandaag, de dag waarop ik de blauwe wandelroute heb gedaan, zou ik in de avond een boottocht gaan doen langs de ijsschoten in het ijsfjord. Ik ben na het wandelen even gaan douchen, even wezen tukken en toen ik wakker werd…
49. …zag ik dit. Mist.
Mist is één van de dingen die je in Groenland nooit wil zien als reiziger. Groenland is een notoir land wat betreft vervoer: het lijkt er soms wel eens op dat vluchten hier vaker uitvallen dan dat ze effectief plaatsvinden. Als je het hebt over vluchten die geannuleerd worden in Groenland: in het eerste halfjaar van 2024 zijn er bijna 4000 vluchten geannuleerd door slecht weer en in 2025 was dit in de eerste maanden niet veel beter met verhalen van reizigers die wel veertien (!) dagen gestrand zijn geweest omdat vliegtuigen niet konden landen en opstijgen. Dit werd zelfs zo erg, dat de ticketverkoop een tijd gestaakt is geweest omdat Air Greenland zoiets had van: we moeten eerst onze shit oplossen voordat we nieuwe reizigers gaan toelaten. Het is heel simpel: als er ook maar een beetje te veel wind is, of als het ijzelt en miezert terwijl het (bijna) vriest, of als er mist hangt op de landingsbaan of als het flink sneeuwt, kunnen die propellervliegtuigen van het type De Havilland Canada Dash 8 niet landen of opstijgen. Tenminste, dan durven de piloten het risico niet te nemen. Ik moet dat iets nuanceren: de piloten zijn ervaren in hun werk, maar ze mogen van de maatschappij simpelweg geen risico nemen. Los van het weer wil het regelmatig voorkomen dat er (heel) lange vertragingen zijn. Ik denk dat ik intussen van alle Groenlandse woorden het woord ‘mittarfik’ als eerste zou opnoemen, als ik denk aan het aantal keren dat ik dat ingetypt heb om de vertrektijden per dag te bekijken, om te zien hoe veel vluchten er per vliegveld geannuleerd zouden worden… Het is ongelooflijk hoe vaak vluchten van en naar IJsland geannuleerd worden zeg. Ik zou bijna denken dat het een wonder is dat ik überhaupt in Groenland geraakt ben.
Maar goed, ik heb nog een hele dag in Ilulissat en de mist zal me in elk geval niet tegenhouden om nog de omgeving en het stadje verder te gaan verkennen.
50. Wellicht het bekendste woord uit de Groenlandse taal: kajak.
51. Dit lijkt wel een piratenradiozender zo.
52. Een gemiddelde woonwijk. Het oogt er niet echt gezellig of zo. Eerder rauw, als een gevangeniskolonie of zo. Een kamp. De grap is ook: je hebt hier geen gevangenissen zoals wij die kennen met prikkeldraad of tralies, maar een gewoon ogend gebouw dat eerder de uitstraling heeft van een bejaardentehuis. De echt zware criminelen worden overgevlogen naar de hoofdstad…
53. Ik vond een moment om een ansichtkaart te versturen, met een tekst als ‘als deze kaart eerder thuiskomt dan ik, word ik gek’, alsof ik nog vrees had, dat ik hier nog wel langer zou blijven dan gepland, haha.
54. Een plaatselijke bank, Grønlandsbanken, heeft een vogel in het logo die op het eerste oog lijkt op een pinguïn, wat heel raar zou zijn, omdat pinguïns helemaal niet voorkomen in het noordelijk halfrond. Het blijkt uiteindelijk een zeekoet te moeten voorstellen.
55. Een ander dier dat je wel in Groenland aan kan treffen: de ijsbeer. In Denemarken (en in Duitsland) heb je een supermarktketen genaamd ‘Netto’ en dat logo bestaat uit de kop van een zwarte Schotse terriër met zo’n winkelmandje in z’n bek. In Groenland zijn zulke honden praktisch onbestaande, dus heeft de plaatselijke vergelijkbare keten met de naam Akiki de hond maar vervangen door een ijsbeer met een winkelmand in z’n bek…
56 - 58. Kijk eens, de oorspronkelijke stadsbussen in Ilulissat. Ze rijden al een tijdje niet meer, maar ze zien er nog uit alsof ze nog rijvaardig zijn. Een paar prachten van oude Volvo’s. Als je zo die bus op foto 57 versimpeld zou tekenen en de vraag zou stellen ‘welke kant rijdt de bus op?’, dat er genoeg mensen zouden zeggen die het oprecht niet zouden weten.
59. Een kunstwerk in de stad…
60. De plaatselijke stroomvoorziening.
61. Van dat heldere uitzicht van gisteren was niks meer over…
62. Met de mist kon je met de verrekijker wel mooi boten in de gaten houden.
63. Kleurrijk. Stil. Wat voor leven moeten de mensen hier wel niet hebben. Je kan nergens heen (er zijn immers geen toegangswegen, je kunt niet van het ene stadje naar het andere toe over land. Als toerist heb je hier aan de auto vast niets), je kan weinig anders doen dan werken, slapen, eten vooral veel drinken. Groenland heeft last van een paar problemen en die hebben te maken met (kinder)mishandeling en alcoholmisbruik. Tijdens de pandemie heeft de overheid de alcoholverkoop zelfs aan banden gelegd om te voorkomen dat ze een stijging zouden krijgen in het aantal gevallen huiselijk geweld.
Ik wist toen ik vanochtend uit mijn hotelkamer keek dat als die mist zo zou blijven, mijn vlucht dus ook geannuleerd zou gaan worden, maar ik wist ook al dat die boottocht vanavond uit zou gaan vallen, want tja, in de mist zie je geen reet en dus ook geen ijsbergen.
64. Ik ben even uit eten geweest bij een plaatselijk restaurantje dat uitgebaat wordt door Thai, zoals ongeveer ieder café en restaurant hier door Thai uitgebaat wordt. Zodoende ad ik pad thai. Ze mogen dan wel in het koude Groenland wonen, maar hun eten maken ze even goed ongeacht de temperatuur.
65. Na het eten ben ik voor de rest in het hotel gebleven om het nieuws af te wachten. Een plaatselijke priester op oude beelden van de Groenlandse tv. Wij zouden zo’n kostuum associëren met de Gouden Eeuw of zo, met kolonisatie! Die tv-zender (KNR, heeft een livestream op YouTube) heeft wel wat gekkigheden. Bij ieder reclameblok krijg je zo’n informatiebericht in de trant van ‘Heeft u een alcoholprobleem? Laat u behandelen!’ in het Groenlands (zonder muziek, ingesproken, heel stemmig) en in het Deens (met vrolijke muziek, niet ingesproken). Ook heb je reclamespotjes van Air Greenland en wordt het weerbericht weer gesponsord door Icelandair. Nou ja.
Al vrij vroeg in de avond belde de boottochtonderneming me inderdaad op met de mededeling dat de boottocht niet doorging en ik kreeg mijn geld terug. Prima dienstverlening zo, maar ja, als je in een land als Groenland zo afhankelijk bent van het weer, heb je ervaring met die dingen en zijn die processen - neem ik toch aan - intussen gestroomlijnd.
66. Dan: een dag later. De vlucht is nog altijd niet geannuleerd, maar ik heb in de tussentijd meerdere meldingen gekregen dat de vertrektijd lichtjes gewijzigd is. Die berichten moest ik één voor één bevestigen. Nou ja. Er hing nog steeds mist, maar die was geleidelijk iets weggetrokken. Ook zag ik in de loop van de ochtend dat er een vliegtuig opsteeg richting Nuuk. Ik had reden voor optimisme. Na ontbeten te hebben en nog wat gebabbeld te hebben met het Groenlandse personeel aan de balie, stond de shuttle er, om me naar het vliegveld te brengen.
67. Ter plaatse stond mijn vlucht nog gewoon aangegeven op het scherm, zij het vertraagd, terwijl alle andere vluchten waren opgeheven. Met nog twee uur voor vertrek besloot ik om na het inchecken van mijn bagage nog even wat rond te lopen in de directe omgeving.
68. Tijdens het wachten worden we alvast uitgezwaaid met deze ‘takuus’.
Met nog een uur voor vertrek had ik plaatsgenomen in de wachtruimte en er kwam een ingesproken omroep. Mijn vlucht was alsnog geannuleerd. Iemand liep een controlekamer in om het scherm handmatig aan te passen en jawel, ik zou hier een dagje langer moeten blijven. Ik kon aan de balie terecht voor vouchers voor eten (ontbijt, lunch en avondeten) en er werd meegedeeld dat we terecht konden in een hotel en dat bleek grappig genoeg hetzelfde hotel te zijn als waar ik de afgelopen paar dagen gezeten had, zij het in een andere kamer. Eentje die minder ruim was en die er wat slordiger afgewerkt uitzag, maar toch. De pleuris was dusdanig uitgebroken deze dag dat de vouchers geen specifiek vluchtnummer weergaven, maar platweg ‘ALL FLIGHTS’.
We konden de bagage weer oppikken vanop de band in de aankomsthal en we konden een half uurtje wachten op dezelfde shuttle terug. Toen was het al avond en was de telefooncentrale van Air Greenland natuurlijk al vrij. De ochtend erop heb ik vanuit het hotel Air Greenland kunnen bellen en even wat informatie kunnen verschaffen over het alternatief voor mijn vlucht. De grap is dat ik dus een vlucht geboekt heb van Ilulissat naar Nuuk met een tussenstop in Sisimiut van een dag. Sisimiut ligt op ongeveer 50 minuten vliegen ten zuiden van Ilulissat en dan weer op ongeveer een uur vliegen ten zuiden van Sisimiut raak je in Nuuk. Effectief is dit een ‘multi-leg journey’ en dat is logisch met de gedachte: ‘als er één vlucht op die route uitvalt, heb je tenminste een aansluiting en moeten ze een alternatief voor je regelen’ en zo kwam mij dat goed uit. Alleen: ‘s avonds laat nog waren de planners van Air Greenland nog naarstig op zoek naar manieren om reizigers om te boeken en ze konden voor mij maar geen alternatief vinden. Ik heb van alles voorbij zien komen, maar uiteindelijk eindigde het bij het volgende: eerst vlieg ik in de avond van Ilulissat naar Nuuk, ik zou dan binnen een half uur over moeten stappen op een vlucht terug noordwaarts naar Sisimiut, om daarna de volgende dag weer terug te vliegen naar Nuuk. Da’s de logica zelve zeker? Dat vond de telefoniste ook wel raar, maar ja, da’s toch echt wat het ticket zei. Ik maakte kenbaar af te zien van de vlucht van Nuuk naar Sisimiut en terug naar Nuuk en daarop heb ik het volledige bedrag van de complete boeking teruggekregen en kon ik wél nog naar Nuuk toe vliegen. Ok dan! Ik kon in theorie wel heen en terug Sisimiut alsnog doen, maar ik moest ook nog rekening houden met mijn vlucht terug naar huis. Als de terugvlucht uit zou vallen en ik zou stranden, zou ik dubbel stranden, zeg maar.
Nu dan toch echt naar Nuuk, als de bliksem
Ik had net het ontbijt erop zitten en wilde net gaan wandelen om de tijd te doden voordat mijn vervangende vlucht zou gaan (laat in de middag), tot ik een telefoontje kreeg van Air Greenland. Of ik nu naar het vliegveld toe kon komen. Mijn vlucht werd op dat moment iets meer dan vier uur vervroegd. Dat moet je in Nederland eens proberen, dan schiet gelijk iedereen in de paniekmodus en roept iedereen schande à la "hoe kunnen ze dit doen, dat kan niet, dit, dat", maar we zijn hier in Groenland en hier gaan dingen nèt effe wat anders. Ze zijn het gewend. Het is er letterlijk dagelijkse kost.
69. Een bemoedigend gezicht: een vliegtuig.
70. We zouden zowaar Ilulissat kunnen verlaten!
71. Op het vliegveld van Ilulissat kun je miniatuurvliegtuigjes kopen van de Dash 8-300 en van de nieuwste aanwinst van Air Greenland: de A330neo. Iemand besloot de Dash 8-300 te kopen en dan krijg je zo’n rood koffertje mee. Veel plezier met bijbetalen aan extra bagage op je aansluitende vlucht, denk ik zo!
72. Waar Icelandair op de vlucht naar Ilulissat nog drie vrouwen aan boordpersoneel nodig had voor maximaal 37 reizigers, had Air Greenland genoeg aan één vrouw boordpersoneel voor evenveel reizigers. Iets wat mij op het hotel ook al opviel: de instant-koffie is van Douwe Egberts. Toch nog een beetje meer Nederland onderweg.
73. En toen waren we geland in Nuuk. Op de achtergrond staat de A330neo, bijgenaamd ‘Tuukkaq’.
Door het uitvallen van de Arctic Umiaq Line had ik, omdat het vliegtuig op papier natuurlijk sneller doet over de route dan de boot, een dag langer in Nuuk, maar door het uitvallen van de vlucht was dit weer ‘keurig’ (?) genivelleerd tot één hele dag in Nuuk. Leek mij wel in orde zo. In het volgende deel komt Nuuk aan bod, het contrast daarvan ten opzichte van Ilulissat en de terugreis die via Zweden liep.
Deel vier waarin ik de hoofdstad Nuuk verkend heb en waarin ik teruggekeerd ben naar Europa en onderwijl Zweden heb aangedaan is hier te vinden.
